Bolli Bjarnason dr.med. svarar spurningum um rósroða og æðaslit í andliti
Ritstjórn Kvennablaðsins skrifar Birt 3. jan, 2015 ÚTLIT & HEILSA Í þessari grein fáum við svör við ýmsum spurningum er varða rósroða og æðaslit í andliti. Það er húð- og…
Nánar
Útlitslækningar reyna stundum á listræna hæfileika læknisins
Útlitslækning á Grensásvegi er kósí lækna- og tannlæknastofa sem veitir mjög persónulega þjónustu. Hún sinnir lýtahúðlækningum á breiðum skala, almennum húð- og kynsjúkdómalækningum, tann- og munngervalækningum, en einnig almennum tannlækningum.…
Nánar
Húðflúr ekki hættulaust
Eftirfarandi grein birtist í Fréttablaðinu þann 26. ág. 2016: Húðflúr nýtur vaxandi vinsælda bæði hér heima og erlendis og sífellt fleiri flúra stærri hluta líkamans. Svo virðist sem húðflúrlitir séu þó…
Nánar
Vilja nafn liðinnar ástar í burt
Eftirfarandi grein birtist í Fréttablaðinu þann 4. des. 2015: Grein af Vísir.is „Hingað kemur fólk með húðflúr sem það er orðið þreytt á eða verður að reyna að eyða, til dæmis…
Nánar
Fitan fryst burt
Grein 7. febrúar í sunnudagsbl Mbl: Viltu losna við hliðarspikið, bumbuna og bingóspikið? Ný tækni er komin til landsins sem gæti hjálpað þér. Dr. Bolli Bjarnason, húð- og kynsjúkdómalæknir hjá…
Nánar
Tattú – hugsið ykkur vel um!
Viðtal á RÚV við Bolla Bjarnason 19. september 2014. Tattú - hugsið ykkur vel um Bolli Bjarnason húðsjúkdómalæknir fjarlægir húðflúr með leysigeislum og hann segir færast í vöxt að…
Nánar
Kælifitueyðing eða fitufrysting (cryolipolysis)
Hvað er kælifitueyðing? Kælifitueyðing eða fitufrysting byggir á kælingu fitufruma niður í -5°C til +5°C en þetta hitastig þola fitufrumurnar illa og eyðast á náttúrulegan hátt. Upphaf rannsókna með kælifitueyðingu…
Nánar
Hljóðfitueyðing (Cavitation, high-intensity focused ultrasound (HIFU eða HIFUS), high-intensity low-freqency focused ultrasound eða focused ultrasound (FUS)).
Hvað er hljóðfitueyðing? Hljóðfitueyðing byggir á gjöf hljóðbylgna af lágri tíðni (low frequency) frá yfirborði húðarinnar. Bylgjurnar valda titringi og myndun smáblaðra (micro-bubbles) inni í fitufrumunum (lipocytes) en blöðurnar stækka…
Nánar
Mikilvægt að verjast sólinni
Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Rósroði, æðaslit og valbrá Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Brúnir sólarblettir Fæðingarblettir og sortuæxli Ofnæmi Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur (angioedema) Fellingar yfir bringubeini…
Nánar
Hárlenging getur orsakað hárlos
Þessi grein birtist í Fréttablaðinu þann 21. febr. 2013. Af athygli kunna að vera greinarnar: Óæskilegur hárvöxtur <a title="Blettaskalli (alopecia areata)" href="http://utlitslaekning click to read.is/2009/09/brettaskalli/">Blettaskalli Skalli fyrir utan blettaskalla
Nánar
Viðkvæm húð: hvað er til ráða?
Í apótekinu 2004, 10. árg., 2. hefti, bls. 16-18 og 38. Af athygli kunna að vera greinarnar: Brúnir sólarblettir Ellivörtur Fæðingarblettir og sortuæxli Kláðablettir (neurodermatitis) Hrukkur Ofnæmi Exem Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein…
Nánar
Húðslit – Þessi grein birtist í Lifið heil 2012
Þessi grein birtist í Lifið heil 2012. Af athygli kunna að vera greinarnar: Óæskilegur hárvöxtur Innfallin ör m.a. í andliti Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Minnkuð fylling kinna Áberandi sinar á hálsi Húðslit…
Nánar
Hvað er til ráða við hrukkum?
Þessi grein birtist í Vikunni árið 2007. Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Innfallin ör m.a. í andliti Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Rýrar varir eða varalínur Minnkuð fylling kinna Áberandi sinar á…
Nánar
Brúnkan er merki um skaða
Þessi grein birtist í Blaðinu 10. maí 2005. Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Brúnir sólarblettir Fæðingarblettir og sortuæxli Ofnæmi Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur…
Nánar
Andlitslýti vegna hrukkna og fellinga
Eftirfarandi grein birtist í aukablaði Íslensks iðnaðar í okt. 2007 (1. tbl. 13. árg. bls. 4): Andlitslýti vegna hrukkna og fellinga „Mér finnst ég eitthvað svo “dull” í framan…
Nánar
Lasermeðferð gegn æðum
Lasermeðferðir gegn æðum byggja á gjöf laserljósgeisla inn í húðina sem rauði liturinn í rauðu blóðkornunum dregur til sín. Ljósið leiðir til hnjasks á æðunum sem eyðast upp af átfrumum (macrophages). Meðferðin…
Nánar
Háræðastjarna (spider nevus)
Þessi grein er í vinnslu. Háræðastjörnur (spider nevi) sem sýndar eru hér eru til komnar vegna skorpulifrar (cirrhosis) í kjölfar lifrarveirusýkingar. Háræðastjörnur eru til komnar vegna sýnilegra æða í leðurhúðinni…
Nánar
Húðslit t.d. vegna meðgöngu, offitu eða hraðs líkamsvaxtar
Hvað er húðslit? Húðslit (stretch marks eða striae) eru ákveðin gerð línulegra öra sem í fyrstu eru rauðleg eða fjólublá (striae rubrae) en hafa með tímanum tilhneygingu að verða silfurhvít…
Nánar
Lasermeðferð gegn brúnum meinum
Lasermeðferðir gegn brúnum meinum byggja á gjöf laserljósgeisla inn í húðina sem brúni liturinn dregur til sín. Ljósið leiðir til eyðingar litarins. Meðferðin hefur engin áhrif á aðra þætti húðarinnar. Áður fyrr…
Nánar
Lasermeðferð gegn lituðum hárum
Við þessa meðferð er notaður læknisfræðilegur laser sem byggir á gjöf ljósgeisla inn í húðina sem svartur, brúnn og rauður litur í hárrótunum dregur til sín. Við það myndast hiti í rótunum…
Nánar
Peel
Hvað er markmið meðferðarinnar? Markmið peel meðferða er að: minnka áberandi kirtilop þegar andlitshúð er opin (sjá greinina Opin andlitshúð) eyða fílapenslum (sjá greinina Bólur og fílapenslar (þrymlabólur eða acne vulgaris)).…
Nánar
Tvöfalt peel (double peel)
Hér er á ferðinni meðferð sem byggir samtímis á peelmeðferð og húðslípun (sjá greinarnar Peel og Húðslípun (microdermabrasion)). Tvöföldu peeli er gjarnan beitt gegn opinni andslithúð (sjá greinina Opin andlitshúð) og gegn…
Nánar
Rýr húð á handarbökum
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Húðfyllingin rýrnar oft með tímanum yfir handarbökin og sinar…
Nánar
Meðferð með ELOS og Endermologie
Meðferð með ELOS (Electro Optical Synergy) og Endermologie Hvað er Elos®? Elos® er aðferð sem notuð er til að stinna leðurhúðina. Hún beitir tvískauta útvarpsbylgjum (bipolar radiofrequency) og ljósorku (optical…
Nánar
Meðferð með FACES-ELOS
Hvað er FACES™? (Functional Aspiration Controlled Electrothermal Stimulation) Hér er á ferðinni aðferð sem byggir samtímis á gjöf tvískauta útvarsbylgja (bipolar radiofrequency) og púlssogi (pulsed vacuum) sem auðveldar bylgjunum að ná djúpt…
Nánar
Meðferð með húðfyllingarefnum (fillers)
Hvað er húðfyllingarefni? Húðfyllingarefni er efni sem komið er fyrir í húð manna til að auka fyrirferð húðarinnar þar sem vefur er rýr. Fyllingarefni sem brotna niður (biodegradeable) eru mjög…
Nánar
Andlitslyfting (face lift)
Oft gengur mjög vel í áratugi að halda góðu útliti í andliti vegna andlitsfellinga eða hrukka með húðfyllingarefni (filler) eða hrukkubana (sjá greinarnar: Meðferð með húðfyllingarefnum (fillers), Hrukkubani, Meðferð með hrukkubana, Meðferð með FACES-ELOS, Andlitslýti vegna…
Nánar
Áberandi andlitsfellingar
Hvers vegna myndast þetta? Andlitsfellingar (facial folds) myndast oft vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Á milli augabrúna myndast þær einnig stundum vegna…
Nánar
Áberandi sinar á hálsi
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Svæðisbundin vefjarýrnun verður stundum í kringum stórar sinar á…
Nánar
Blámi , hrukkur eða fellingar umhverfis augu
Hvernig verður bláminn til? Margar læknisfræðilegar ástæður kunna að skýra blámann. Má þar nefna melanínútfellingar í leðurhúð (dermal melanin deposition), litabreytingar eftir bólgu í kjölfar húðsjúkdóma svo sem barnaexems og…
Nánar
Fellingar á hálsi
Hvers vegna myndast þetta? Þessar fellingar myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Hvað er til ráða? 1. Meðferð með húðfyllingarefni (enska:…
Nánar
Fellingar yfir bringubeini (décolletage)
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Með tímanum getur orðið vefjarýrnun yfir bringubeini og húðin…
Nánar
Slök húð, t.d. í andliti, á hálsi, yfir kvið, bringu eða á útlimum
Hvernig myndast slök húð? Margar læknisfræðilegar ástæður geta legið að baki slakri húð. Hún myndast þó oftast vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika vegna niðurbrots kollagens…
Nánar
Hrukkur
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Hrukkur (wrinkles) myndast víða í andlitinu. Þær myndast t.d.…
Nánar
Rýrar varir eða varalínur
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Rýrar varir minnka útlitslega fyllingu andlitsins í kringum munninn.…
Nánar
Minnkuð fylling kinna
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Svæðisbundin vefjarýrnun verður t.d. oft í andlitinu í kinnum…
Nánar
Bólur og fílapenslar (þrymlabólur eða acne vulgaris)
Hvað veldur þessu? Bólur og fílapenslar geta myndast undir margs konar kringumstæðum eða sem hluti sjúkdóma. Hér er eingöngu fjallað um svokallaðar þrymlabólur. Þrymlabólur myndast vegna truflunar í fitukirtlum og vegna…
Nánar
Brennivínsnef
Hvað er brennivínsnef? Brennivínsnef (rhinophyma) einkennist af stóru nefi með áberandi æðum. Ástæður sjúkdómsins eru ókunnar. Hvað er til ráða? 1. Meðferð vegna stærðar nefs Lyfjameðferð. Skurðaðgerð. 2. Lasermeðferð gegn…
Nánar
Opin andlitshúð
Hvað er opin andlitshúð? Þegar lítil kirtilop andlitshúðarinnar verða meira áberandi kallast það að andlitshúðin sé opin. Það geta verið margar skýringar fyrir þessu, m.a. víð kirtilop á yfirborð húðarinnar eða þykkt…
Nánar
Útstandandi ör (örbrigsli)
Varðandi innfallin ör, sjá grein: “Innfallin ör m.a. í andliti”. Hvernig verður þetta til? ör verða til þegar líkaminn gerir við skemmdir í húðinni með myndun bandvefs. Örin geta verið…
Nánar
Húðflúr (tattoo)
Hvað er húðflúr? Við húðflúrun er litarefni komið fyrir í húðinni en til er einnig að húðflúr verði til vegna aðskotahluta t.d. eftir slys. Oftast myndar litarefnið sýnilega mynd eða stafi. Sé…
Nánar
Bolli Bjarnason dr.med. svarar spurningum um rósroða og æðaslit í andliti
Ritstjórn Kvennablaðsins skrifar Birt 3. jan, 2015 ÚTLIT & HEILSA Í þessari grein fáum við svör við ýmsum spurningum er varða rósroða og æðaslit í andliti. Það er húð- og…
Nánar
Útlitslækningar reyna stundum á listræna hæfileika læknisins
Útlitslækning á Grensásvegi er kósí lækna- og tannlæknastofa sem veitir mjög persónulega þjónustu. Hún sinnir lýtahúðlækningum á breiðum skala, almennum húð- og kynsjúkdómalækningum, tann- og munngervalækningum, en einnig almennum tannlækningum.…
Nánar
Undralyf eða svindl?
Morgunblaðið 9. sept. 2017. Ásdís Ásgeirsdóttir Það er óhjákvæmilegt að húðin slappist, hrukkist og missi teygjanleika sinn með hækkandi aldri. Ekki finnst öllum hrukkur fallegar og flest viljum við líta…
Nánar
Þess vegna fá eldri konur bólur
Frétt úr fréttablaðinu 7. apríl 2017 Það eru ekki bara táningar sem fá bólur í andlit. Konur sem eru komnar yfir miðjan aldur fá líka bólur sem þær eru að…
Nánar
Lífrænt ekki endilega betra fyrir húðina
Eftirfarandi grein birtist á Smartlandi Mörtu Maríu á mbl.is þann 31. ág. 2016: Lífrænt ekki endilega betra fyrir húðina „Þær þurfa ekki að vera betri en aðrar húðvörur hvað varðar áhrif þeirra…
Nánar
Eru sveppir að herja á táslurnar?
Grein úr Morgunblaðinu, sunnudaginn 10. janúar 2016 SVEPPASÝKINGAR Á FÓTUM VIRÐAST TÍÐAR Á ÍSLANDI. SVEPPASÝKINGU Í HÚÐ ÆTTI AÐ MEÐHÖNDLA ÁN TAFAR EN SÝKING Í NÖGL GETUR VERIÐ ERFIÐ VIÐFANGS.…
Nánar
Mikilvægt að verjast sólinni
Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Rósroði, æðaslit og valbrá Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Brúnir sólarblettir Fæðingarblettir og sortuæxli Ofnæmi Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur (angioedema) Fellingar yfir bringubeini…
Nánar
Hárlenging getur orsakað hárlos
Þessi grein birtist í Fréttablaðinu þann 21. febr. 2013. Af athygli kunna að vera greinarnar: Óæskilegur hárvöxtur <a title="Blettaskalli (alopecia areata)" href="http://utlitslaekning click to read.is/2009/09/brettaskalli/">Blettaskalli Skalli fyrir utan blettaskalla
Nánar
Viðkvæm húð: hvað er til ráða?
Í apótekinu 2004, 10. árg., 2. hefti, bls. 16-18 og 38. Af athygli kunna að vera greinarnar: Brúnir sólarblettir Ellivörtur Fæðingarblettir og sortuæxli Kláðablettir (neurodermatitis) Hrukkur Ofnæmi Exem Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein…
Nánar
Húðslit – Þessi grein birtist í Lifið heil 2012
Þessi grein birtist í Lifið heil 2012. Af athygli kunna að vera greinarnar: Óæskilegur hárvöxtur Innfallin ör m.a. í andliti Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Minnkuð fylling kinna Áberandi sinar á hálsi Húðslit…
Nánar
Brúnkan er merki um skaða
Þessi grein birtist í Blaðinu 10. maí 2005. Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Brúnir sólarblettir Fæðingarblettir og sortuæxli Ofnæmi Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur…
Nánar
Sterar og húðútbrot
Eftirfarandi grein um stera og húðútbrot birtist í Morgunblaðinu þann 31. maí 2003: Sterar og húðútbrot Barksterar lausir við aukaverkanir Lesendur Morgunblaðsins geta komið spurningum varðandi sálfræði-, félagsleg og vinnutengd…
Nánar
Laser til lækninga húðlýta og húðsjúkdóma
Eftirfarandi grein eftir Dr. Bolla Bjarnason birtist í aukablaði Íslensks iðnaðar í sept. 2006 (1. tbl., 12. árg., bls. 7): Laser til lækninga húðlýta og húðsjúkdóma Notkun lasers í húðlækningum eykst…
Nánar
Ekki setja gyllinæðarkrem í andlitið
Af athygli kunna einnig að vera greinarnar Sterar og húðútbrot, budeonside, tixocortol-21-pivalate eða hydrocortison-17-butyrate. Eftirfarandi grein birtist í Morgunblaðinu 6. maí 2006: Ekki setja gyllinæðarkrem í andlitið Þessir sterar eru…
Nánar
Ekki alltaf ekta aloe vera
Eftirfarandi grein um aloe vera birtist í Morgunblaðinu þann 14. nóv. 2005: Ekki alltaf ekta aloe vera HEILSA | Ágreiningur um hvað sé nákvæmlega í aloe vera hlaupi. Úrvalið af…
Nánar
Húðsortnun (melanosis) vegna mýrarköldu (malaria) og þráðormasýki (filariasis)
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Lichen sclerosus et atrophicus (Balanitis xerotica obliterans)
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Storkbit (nevus flammeus nuchae; erythema nuchae eða storkbite)
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Æðaæxli (hemangioma)
Texti í vinnslu. Myndir sýna: 1. Æðaæxli, 2. Æðaæxli, 3. Æðaæxli, 4. Æðaæxli með blóðsega og 5. Æðaæxli á vinstri augabrún. Sjá myndir af meðferð æðaæxlis á Lasermeðferð gegn æðum.
Nánar
Erythema chronicum migrans og Acrodermatitis chronica atrophicans
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Neglur
Gerð fræðsluefnis stendur yfir. " template="/var/www/clients/client71/web2733/web/wp-content/plugins/nextgen-gallery/products/photocrati_nextgen/modules/ngglegacy/view/gallery-caption.php" order_by="sortorder" order_direction="ASC" returns="included" maximum_entity_count="500"]
Nánar
Taugatrefjaæxlager (Neurofibromatosis eða von Recklinghausen´s disease)
Mynd 1: Lisch noduli Mynd 2: Neurofibromatosis Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Húðslit t.d. vegna meðgöngu, offitu eða hraðs líkamsvaxtar
Hvað er húðslit? Húðslit (stretch marks eða striae) eru ákveðin gerð línulegra öra sem í fyrstu eru rauðleg eða fjólublá (striae rubrae) en hafa með tímanum tilhneygingu að verða silfurhvít…
Nánar
Lasermeðferð gegn brúnum meinum
Lasermeðferðir gegn brúnum meinum byggja á gjöf laserljósgeisla inn í húðina sem brúni liturinn dregur til sín. Ljósið leiðir til eyðingar litarins. Meðferðin hefur engin áhrif á aðra þætti húðarinnar. Áður fyrr…
Nánar
Snertiofnæmi (contact allergy)
Snertiofnæmi er seintilkomið ofnæmi (delayed type hypersensitivity) og kemur það oft fram 2-3 dögum eftir að komið er í snertingu við ofnæmisvakann. Ofnæmið myndast þar sem snertingin varð en stundum…
Nánar
Slök húð, t.d. í andliti, á hálsi, yfir kvið, bringu eða á útlimum
Hvernig myndast slök húð? Margar læknisfræðilegar ástæður geta legið að baki slakri húð. Hún myndast þó oftast vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika vegna niðurbrots kollagens…
Nánar
Blettaskalli (alopecia areata)
Hvað er blettaskalli? Blettaskalli er álitinn sjálfsofnæmissjúkdómur (autoimmune disease) sem leiðir til hártaps á svo gott sem hvaða hærða húðsvæði líkamans sem er. Skýring sjúkdómsins er ókunn. Hafi maður blettaskalla…
Nánar
Ofsakláði og ofsabjúgur (urticaria og angioedema)
Hvað er ofsakláði og ofsabjúgur? Þessi sjúkdómsfyrirbæri eru náskyld og mynda kláða eða bjúg í húðinni eins og nöfnin gefa til kynna. Ofsakláði veldur bólgu og útbrotum sem kallast rauðkláðaþot (wheals)…
Nánar
Skjallblettir (vitiligo)
Hvernig verður þetta til? Skjallblettir eru tilkomnir vegna sjálfnæmis (autoimmunity). Slíkt næmi verður til er ónæmiskerfið (immune system) ræðst gegn hluta af eigin líkama í stað utan að komandi þátta…
Nánar
Fæðingarblettir og sortuæxli
Fæðingablettir (naevus eða nevus, í fleirtölu naevi eða nevi) eru eins og nafnið bendir til meðfæddir blettir. Orðið "fæðingablettur" þýðir í reynd afmarkað meðfætt þroskamein (developmental lesion) í húð eða…
Nánar
Matarofnæmi (food allergy)
Hvað er matarofnæmi? Matarofnæmi getur lýst sér sem ofsakláði eða ofsabjúgur (sjá viðkomandi flipa) eða með meltingaróþægindum eins og niðurgangi. Óvanalegar eru svæsnar svaranir ónæmiskerfisins gagnvart matarofnæmisvökum en þær geta leitt til…
Nánar
Ofnæmi (allergy, hypersensitivity)
Sjá einnig greinarnar "Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur (angioedema)", "Matarofnæmi (food allergy)" og “Snertiofnæmi (contactallergy)”. Hvað er ofnæmi? Undir venjulegum kringumstæðum verndar ónæmiskerfið (immune system) okkur gegn utan að komandi þáttum og…
Nánar
Bólur og fílapenslar (þrymlabólur eða acne vulgaris)
Hvað veldur þessu? Bólur og fílapenslar geta myndast undir margs konar kringumstæðum eða sem hluti sjúkdóma. Hér er eingöngu fjallað um svokallaðar þrymlabólur. Þrymlabólur myndast vegna truflunar í fitukirtlum og vegna…
Nánar
Bólur umhverfis munn og á höku (perioral dermatitis)
Hvernig verður þetta til? Margar ástæður eru fyrir bólum í andliti. Ástæða þessara bóla er óþekkt en sumir álíta að notkun sterakrems í andlit geti framkallað bólurnar. Þessi gerð bóla…
Nánar
Brennivínsnef
Hvað er brennivínsnef? Brennivínsnef (rhinophyma) einkennist af stóru nefi með áberandi æðum. Ástæður sjúkdómsins eru ókunnar. Hvað er til ráða? 1. Meðferð vegna stærðar nefs Lyfjameðferð. Skurðaðgerð. 2. Lasermeðferð gegn…
Nánar
Frauðvörtur – flökkuvörtur – leikskólavörtur
Hvernig myndast þær? Frauðvörtur, flökkuvörtur og leikskólavörtur eru samheiti. Frauðvörtur verða til vegna húðsýkingar af völdum DNA poxveirunnar molluscum contagiosum. Veiran smitast annars vegar með beinni snertingu milli einstaklinga og…
Nánar
Húðflúr (tattoo)
Hvað er húðflúr? Við húðflúrun er litarefni komið fyrir í húðinni en til er einnig að húðflúr verði til vegna aðskotahluta t.d. eftir slys. Oftast myndar litarefnið sýnilega mynd eða stafi. Sé…
Nánar
Kláðablettir (taugaskinnsþroti eða neurodermatitis)
Sjá einnig greinarnar: "Fæðingarblettir" , "Ellivörtur" og "Brúnir sólarblettir". Hvernig verður þetta til? Margs konar blettir geta valdið kláða í húðinni. Mikilvægt er að leita strax með alla slíka bletti…
Nánar
Opin andlitshúð
Hvað er opin andlitshúð? Þegar lítil kirtilop andlitshúðarinnar verða meira áberandi kallast það að andlitshúðin sé opin. Það geta verið margar skýringar fyrir þessu, m.a. víð kirtilop á yfirborð húðarinnar eða þykkt…
Nánar
Svitavandamál í holhöndum, á höndum og fótum
Hvers vegna myndast þetta? Margir þættir geta verið valdir að þessum vandamálum. Meta þarf læknisfræðilega hvert tilfelli fyrir sig til að komast að mögulegum orsökum. Hvað er til ráða? 1.…
Nánar
Vörtur á fótum og/eða höndum
Hvernig myndast þetta? Þessar vörtur myndast af veirum sem sýkja húðina, sérstaklega human papilloma virus (HPV). Smit verður milli einstaklinga með beinni snertingu t.d. handartaki eða óbeint í gegnum hluti…
Nánar
Rósroði, æðaslit og valbrá
Hvað er rósroði, æðaslit og valbrá? Rósroði er sjúkdómur í andliti fólks sem einkennist af mismunandi áberandi æðum og roðaköstum. Stundum myndast bólur og/eða kýli en aðrar skýringar eru oft…
Nánar
Óæskilegur hárvöxtur og háreyðing
Hvers vegna vaxa áberandi hár á líkamanum? Margar ástæður eru fyrir áberandi hárvexti og nauðsynlegt er að greina hvort að undirliggjandi sé læknisfræðileg skýring fyrir honum. Útlitslega eru mest áberandi…
Nánar
Benzisothiazolinone
Þetta efni er rotvarnarefni sem er stundum notað í vörur eins og snyrtivörur, sótthreinsiefni, þvottaefni, pappír, leður, loðfelda, búsáhöld, lím, málningu, þéttiefni, múrefni, textíliðnað, skurðolíur (cutting oils) og kælivökva í…
Nánar
Propolis
Propolis er vaxkennt trjákvoðuefni sem er að finna í býflugnabúum framleitt af hungangsflugum (Apis mellifera). Flugurnar þurfa plöntu- eða trjáknappa (tree or other plant buds), plöntuvilsu (plant exudates) eða kvoðu…
Nánar
Panthenol (dexpanthenol)
Hér er á ferðinni rakagefandi (humectant) og mýkjandi (emollient) efni. Það er þannig að finna í mörgum rakakremum (moisturizers) og smyrslum (ointments). Efnið binst auðveldlega hárrótum og er því oft…
Nánar
Gallate mix
Gallate mix Hér er á ferðinni blanda 3ja svokallaðra ”gallate” efna sem prófuð eru saman í einu prófi (mix). Þau eru octyl gallate, propyl gallate og dodecyl gallate. Lesa má…
Nánar
Sodium metabisulfite
Sodium metabisulfite Hér er á ferðinni bætiefni í fæðu. Það er aðallega notað til að rotverja, ekki síst lauk, áfengi, bökunarvörur, kartöfluvörur og ávaxtasafa og þá sérlega safa sem eru…
Nánar
Lífrænt ekki endilega betra fyrir húðina
Eftirfarandi grein birtist á Smartlandi Mörtu Maríu á mbl.is þann 31. ág. 2016: Lífrænt ekki endilega betra fyrir húðina „Þær þurfa ekki að vera betri en aðrar húðvörur hvað varðar áhrif þeirra…
Nánar
2-methylresorcinol
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem notaður er til hárlitunnar. Hann hefur númerið í 29267-67-2 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS) registry numbers). Sjá nánar á https://www.cas.org/cas-data/cas-registry . Hann gengur…
Nánar
4-amino-2-hydroxytoluene
Þetta efni er notað til hárlitunnar. Það gengur a.m.k. undir eftirfarandi heitum: 2,5-diaminotoluene p-toluenediamine
Nánar
Cysteamine HCL
Þessi ofnæmisvaki er hárlitunarefni. Hann gengur a generic premarin cream.m.k. einnig undir eftirfarandi heitum: 2-Aminoethanethiol Becaptan beta-Mercaptoethylamine Cysteamine
Nánar
Hydroxyethyl-p-phenylenediamine sulphate
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem notaður er til hárlitunnar. Hann gengur a.m.k. einnig undir eftirfarandi nöfnun: 2-(2,5-Diaminophenyl)ethanol sulfate N,N-Bis(2-Hydroxyethyl)-p-Phenylenediamine Sulfate
Nánar
Methylisothiazolinone
Um þennan ofnæmisvaka er fjallað í greininni Kathon CG (Cl+Me-Isothiazolinone eða methylchloroisothiazolinone/methylisothiazolinone).
Nánar
p-methylaminophenol
Frítt form þessa efnis er stundum að finna í mörgum hárlitunarefnum, við litun felda og við framköllun. p-methylaminophenol gengur einnig stundum a.m.k. undir eftirfarandi heitum: 2-(2,5-diaminophenyl)ethanol sulfuric acid
Nánar
2,5-toluene diamine
Þetta efni er notað til hárlitunar. Það hefur númerið 95-70-5 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS) registry numbers) premarin 1.25. Sjá nánar á https://www.cas.org/cas-data/cas-registry . 2,5-toluene diamine gengur a.m.k.…
Nánar
Benzoyl peroxide
Benzoyl peroxide er notað til meðferðar gegn þrymlabólum. Lyfið Basiron® er með því einu sér en lyfin Duac® og Epiduo® eru einnig með öðru virku lyfi. Það er einnig notað…
Nánar
Dialkyl thioureas (Mixed dialkyl thioureas)
Hér er á ferðinni blanda af svokölluðum "dialkyl thioureas". Dialkyl thioureas eru stundum notuð við gúmmíframleiðslu. Þau eru gjarnan notuð í pappírshúðun til að aftra gulnun og til að búa…
Nánar
Dimethylol dihydroxy ethylene urea (Dimethylol dihydroxyethyleneurea)
Þessi ofnæmisvaki er eins konar resin í straufríu taui svo sem skirtum, stífum skirtuflibbum, gluggatjöldum og rúmlökum. Resin er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Resín eru…
Nánar
Disperse blue 35
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem er litarefni af antraquinone gerð sem notað er til að lita tau (textile) svo sem fatnað. Það er notað til að lita akrýl, polyester…
Nánar
Textile dye mix
Hér eru á ferðinni litarefni í vefnaðarvöru svo sem í klæðnaði. Svokallaðir "disperse" litir eru álitnir algeng ástæða ofnæmis þegar litir orsaka ofnæmi í slíkri vöru. Í þessu prófi…
Nánar
Disperse orange 1
Þessi ofnæmisvaki er litarefni af azo gerð sem notað er til að lita nylon, akrýl, efni (fabric), garn og polyester. Liturinn er einnig stundum notaður til að lita hár. Disperse…
Nánar
Disperse orange 3
Þessi ofnæmisvaki er azo litarefni sem notað er til litunnar náttúrulegra efna og gerviefna svo sem plasts og polyesters. Hann kann að vera til staðar í margs konar fatnaði svo…
Nánar
Disperse red 1
Þessi ofnæmisvaki er azo litarefni sem notað er til litunnar taus (textiles) svo sem garns, nylons, akrýls, efna (fabrics) og polyester þráða. Það er stundum að finna í fatnaði svo…
Nánar
Disperse red 17
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem er azo litarefni sem notað er til að lita efni (fabrics), sellulósaacetat, polyester, silki, garn, ull, nylon og akrýl, ekki síst polymethyl methacrylate. Það…
Nánar
Disperse yellow 3
Hér er á ferðinni litarefni sem gefur valdið snertiofnæmi. Það er stundum að finna í efnum (fabrics) eða plasti. Þannig getur teppi og fatnaður, ekki síst sokkar og sokkabuxur innihaldið…
Nánar
Ethyleneurea, melamine formaldehyde mix
Þetta efni er notað til að mynda fjölliður (polymers) og áferðar- og frágangsefni (finishing agents) fyrir leður og tau. Það getur einnig verið að finna í framleiðslu plastefna, líma og…
Nánar
Ethylhexylglycerin
Ethylhexylglycerin er alkýlglýcerýleter efnafræðilega. Það þýðir að etýlhexýl hópurinn í mólikúlinu er bundinn glýceríni með etertengi. Alkýlglýcerýletrar eru á föstu formi í herbergishita og leysast illa í vatni. Hér er…
Nánar
Fúsídínsýra (fusidic acid sodium salt)
Hér er á ferðinni sýklalyf sem hægt er að nota bæði útvortis og innvortis. Það er stundum í húðkremum (Fucidin® og Fucidin-Hydrocortison®) og augndropum (Fucithalmic®) til að eyða bakteríum og…
Nánar
Hydroperoxides of limonene (limonene hydroperoxide)
Limonene er efnafræðilega terpene sem finnst í náttúrinni í plöntum og kryddum. Það er efnafræðilega aðallega að finna sem d-limonene í berki citrusávaxta en einnig í piparminntu og í nálum…
Nánar
Monoethanolamine
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem er stundum að finna í vörum til að aftra ryði, hreinsiefnum svo sem þvottaefnum, bóni, fægilögum, hárlit, hársnyrtivörum, ýmsum snyrtivörum, kremum og lyfjum (t.d.…
Nánar
p-aminodiphenylamine
Þetta efni er notað til að lita hár. p-aminodiphenylamine hefur númerið 101-54-2 í í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS) registry numbers). Sjá nánar á https://www.cas.org/cas-data/cas-registry . Það getur a.m.k. gengið…
Nánar
Pyrogallol
Þetta efni er aðeins lítillega notað við hárlitun í nútímanum því fallið hefur á það grunur um eiturverkanir. Það er stundum að finna í lit í saumþráðum í læknisfræði. Á…
Nánar
Tocopheryl acetate
Hér er á ferðinni þráavarnarefni (antioxidant). Efnið er að finna í ýmsum snyrtivörum svo sem rakakremum (m.a. þeim sem notuð eru í kringum augun), húðkremum (m.a. sólarvarnarkremum), húðlyfjum, hársnyrtivörum, smábarnaþurrkum,…
Nánar
Hydroxyisohexyl-3-cyclohexene carboxaldehyde eða 4-(4-hydroxy-4-methyl pentyl)-3-cyclohexene-1-carboxaldehyde (Lyral)
Um þennan ofnæmisvaka er fjallað í greininni Fragrance mix (ilmefni).
Nánar
Tocopheryl acetate (Vitamin E acetate)
Þetta efni er estri af ediksýru og E-vítamíni (vitamin E). Það er efnafræðilega ekki eins súrt og E-vítamín því phenolic hydroxyl efnahópur í E-vítamínmólikúlinu sætir hindrun. Þetta efni er stundum…
Nánar
Dibucaine hydrochloride (Cinchocaine hydrochloride, Cinchocaine HCl, Nupercaine HCl, Percaine eða Cincaine)
Hér er á ferðinni staðbundið deyfilyf sem efnafræðilega er amíð. Það er gjarnan notað gegn gyllinæðum (hermorrhoids), sprungum við endaþarm og við mænudeyfingar. Þeir sem hafa ofnæmi fyrir þessum ofnæmisvaka…
Nánar
Tetracaine hydrochloride (Tetracaine HCl)
Hér er á ferðinni staðdeyfilyf sem er stundum sprautað undir húð eða slímhimnur eða notað útvortis. Það er talsvert notað í tannlæknisfræði en í læknisfræði er það einna helst notað…
Nánar
Caine mix (einnig kallað Caine mix III)
Hér er á ferðinni snertiofnæmispróf með blöndu þriggja deyfilyfja í sama húðprófinu. Lyfin kallast benzocaine (sjá sér grein), dibucaine hydrochloride (sjá sér grein) og tetracaine hydrochloride (sjá sér grein). Þegar…
Nánar
Gull (gold sodium thiosulfate, sodium thiosulfoaurate, goldsodiumthiosulfate eða gold(I)sodium thiosulfate dihydrate)
Hér er á ferðinni gullafleiða sem notuð er til að snertiofnæmisprófa fyrir gulli en gull er gulur og mjúkur málmur. Flestar ofnæmissvaranir fyrir gulli verða vegna skartgripa. Á það skal…
Nánar
Cetyl alcohol
Þetta efni er mýkingarefni (emollient) og ýruefni (emulsifier) sem er stundum að finna í snyrtivörum og lyfjum. Það er stundum notað í landbúnað, matvæli, málmvinnslu, textíl, gúmmí og sem lyktar-…
Nánar
Parthenolide
Af athygli kann einnig að vera greinin Sesquiterpene lactone mix. Þetta efni er svokallað sesquiterpene lactone sem er að finna í náttúrunni í plöntunni Feverfew (Chrysanthemum parthenium). Það er bæði…
Nánar
Bacitracin
Bacitracin er sýkalyf sem gjarnan er notað til að aftra sýkingum t.d. í sárum eftir skurðaðgerðir eða eftir lagningu húðflúra (tattoo). Það er a.m.k. notað á húð, slímhimnur, í eyru…
Nánar
Quinoline mix
Hér er á ferðinni snertiofnæmispróf fyrir 2 ofnæmisvökum í sama prófinu, clioquinol og chlorquinaldol. Þar sem þeir eru prófaðir saman er ógjörleiki að segja til um hvort að jákvæð svörun…
Nánar
Lauryl polyglucose
Hér er á ferðinni ójóniserað yfirborðsefni (surfactant) sem notað er í ýmsar húðvörur. Það er t.d. að finna í hreinsisnyrtivörum eins og hárlöðri. Lauryl polyglucose hefur númerið 110615-47-9 í CAS…
Nánar
Sodium-2-pyridinethiol-1-oxide (Sodium omadine)
Þetta efni er notað til að eyða bakteríum og notað sem rotvörn í vörum til að fjarlægja snyrtivörur af húð (make-up removers), málningu, kælivökva á vélar, vinyl acetate latex og…
Nánar
Chlorhexidine digluconate
Hér er á ferðinni útvortis efni gegn bakteríum, sveppum og veirum. Það er notað í sumar snyrtivörur ekki síst krem, útvortis krem til lækninga, sápur fyrir aðgerðir og tannkrem. Það…
Nánar
Isopropyl myristate (Isopropylmyristate)
Hér er á ferðinni mýkingarefni (emollient) sem er fitusýra sem er stundum að finna í snyrtivörum og útvortis lyfjum. Isopropyl myristate hefur númerið 110-27-0 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service…
Nánar
Phenyl salicylate (Salol)
Þetta efni vinnur gegn kláða, verk og gigt. Phenyl salicylate dregur til sín útfjólublátt ljós (ultraviolet light) og er stundum notað við framleiðslu á plasti, lími, lakki, vaxi og bónefnum.…
Nánar
Stearyl alcohol
Þetta efni er sleypiefni sem aftrar froðumyndun. Það er stundum að finna í sleypiefnum, ýmsum lyfjakremum, ilmvötnum, snyrtivörum, hárlöðri, hárnæringu og resínum. Resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a.…
Nánar
Benzyl alcohol
Hér er á ferðinni efni sem vinnur gegn bakteríum. Það er stundum notað sem rotvarnarefni og/eða til að drepa sveppi. Það er stundum að finna í stungulyfjum, augndropum, fljótandi lausnum…
Nánar
Tea Tree Oil (Melaluca oil)
Hér er á ferðinni olía sem unnin er um eimuðum blöðum jurtarinnar Melaleuca alternifolia. Olían er föl gulgræn með ákveðinni aromatískri kryddlykt. Olían er notuð til að drepa örverur og…
Nánar
Propylene glycol
Propylene glycol er seigfljótandi litlarlaus vökvi sem í reynd er lyktarlaust alkóhól. Það er mjög víða notað sem burðarefni (vehicle) og leysiefni í húðvörum eins og kremum og húðmjólk. Propylene…
Nánar
dl alpha tocopherol (tocopherol)
Þetta efni er verksmiðjuframleitt (synthetic) vítamín E. Það er notað víða vegna þráavarnareiginleika sinna. dl alpha tocopherol er stundum að finna í ýmsum snyrtivörum eins og kremum (m.a. í kringum…
Nánar
Turpentine peroxides
Þessi efni er blanda terpenhýdróperoxíða sem er að finna í turpentínolíu. Þau eru stundum notuð í leysiefni og lakk í prentiðnaði, til ætingar og í listmálun. Þau er stundum að…
Nánar
Hydrogen peroxide
Þetta efni er efnafræðilega oxari og er stundum notað til að bleikja hár. Það er stundum einnig notað til að eyða bakteríum á yfirborði húðar. Hydrogen peroxide hefur númerið 7722-84-1…
Nánar
Captan
Þetta efni er stundum notað til að halda bakteríum í skefjum gjarnan í hársnyrtivörum, hárlöðri og í sápum. Captan er stundum notað til að halda sveppum í skefjum í málningu…
Nánar
Peppermint oil (Piparmintuolía eða Mentha Piperita Oil)
Piparmintuolía er unnin með gufueimingu úr hálfþurrkuðum Metha piperita (peppermint) plöntum sem er blanda 3ja plöntutegunda úr Mentha stofninum (mentha þýðir minta sem kemur frá gríska orðinu míntha). Þessar 3…
Nánar
Musk mix
Hér er á ferðinni blanda af musk xylene, musk ketone og musk moskene. Þessi efni eru svokölluð nitro musk gerviefni sem stundum eru notuð sem ilmefni í snyrtivörur, ilmvötn, festiefni…
Nánar
Musk ambrette
Þetta efni er stundum að finna í vörum sem eru viðkvæmar fyrir ljósi og þá gjarnan í lausnum eftir rakstur (after shaves) og kalnarvatni (eau de Colognes). Þeir sem hafa…
Nánar
Methyl methacrylate
Hér er á ferðinni akrýlat sem notað er í framleiðslu plastefna með akrýlresíngrunni en resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Resín eru flest samsett úr…
Nánar
Ylang ylang oil (Cananga odorata oil)
Hér er á ferðinni ilmolía (essential oil) sem á upprunna sinn að rekja til til hitabeltisblómsins Cananga odorata. Hún gefur frá sér sterkan ilm sem er víða notaður í snyrtivörur…
Nánar
Abitol (Hydroabietyl alcohol)
Hér er á ferðinni lífrænt alkóhól úr trjárósín (wood rosin). Abitol er plastefni sem notað er til húðunnar. Það er að finna í lími og snyrtivörum sem eru viðkvæmar fyrir…
Nánar
Carba mix
Hér er á ferðinni blanda 3ja ofnæmisvaka í sama prófinu. Þeir eru: diphenylguanidine zincdibutyldithiocarbamate Zincdiethyldithiocarbamate. Þessi efni eru notuð til að eyða sveppum og sem varnarefni (pesticide). Það er einnig…
Nánar
Hexahydro-1,3,5-tris(hydroxyethyl)tirazine (Grotan BK)
Hér er á ferðinni amín og alkóhól efnagrunnur sem notaður er sem varnarefni (pesicide) og til að drepa bakteríur (bactericide) í snyrtivörum og kælivökvum á vélum (cooling fluids). Þetta efni…
Nánar
Chloroacetamide (2-Chloroacetamide)
Hér er á ferðinni rotvarnarefni sem er notað í iðnaði eins og pappírs- og tauiðnaði fyrir vax og efni sem eru tilbúnar fjölliður (synthetic polymers). Það er einnig stundum notað…
Nánar
4-chloro-3-cresol (p-chloro-m-cresol eða PCMC)
Hér er á ferðinni sótthreinsi- og rotvarnarefni sem er að finna í sumum kremum, hárlöðri (sérlega próteinhárlöðri (protein shampoos)), snyrtivörum ekki síst hársnyrtivörum, útvortis vörum fyrir smábörn, útvortis sótthreinsivörum og…
Nánar
4-chloro-3,5-xylenol (Chloroxylenol eða PCMX)
Þetta efni er halógenerað fenól (halogenated phenol) sem er notað sem rotvarnarefni í ýmsar vörur og til sótthreinsunnar. Það er sérstaklega næmt gegn Gram jákvæðum og Gram neikvæðum bakteríum. 4-chloro-3,5-xylenol…
Nánar
Glyceryl monothioglycolate (Glyceryl thioglycolate eða GMTM)
Súr "hárpermanent" (acid permanent waves) eru "permanent" nútímans. Glyceryl monothioglycolate er afoxari (reducing agent) og þáttur í svokölluðum "developer" lausnum sem eru gjarnan notaðar við slík "permanent". Þessi ofnæmisvaki er…
Nánar
2-nitro-p-phenylenediamine (2-nitro-4-phenylenediamine eða o-nitro-p-phenylenediamine)
Hér er á ferðinni brúnt eða rauðbrúnt litarefni sem er notað í hársnyrtivöruiðnaðinum. Það er að finna bæði í "semi-permanent" og "permanent" hárlitum. Það er einnig notað til að lita…
Nánar
Toluene-2,5-diamine sulfate (p-toluenediamine sulphate eða 2,5-Diaminotoluene sulfate)
Þetta efni er hárlitunarefni sem getur valdið snertiofnæmi sérstaklega hjá hárgreiðslufólki. Það er einnig notað sem litarefni í gúmmíiðnaði og í súlfurlitum (sulfuric dyes). Þeir sem hafa ofnæmi fyrir þessum…
Nánar
Ammonium thioglycolate
Hér er á ferðinni efni sem notað er til að fá hár til að verða gegnumdræpt og bólgna út. Það er afoxari (reducing agent) í lausum sem fá hár til…
Nánar
Zinc pyrithione (zinc omadine)
Þetta efni vinnur gegn lífvænleika baktería og sveppa. Það vinnur einnig vegn flösu. Það er þannig notað í flösusjampó og einnig í ýmsar snyrtivörur og vörur gegn ýmsum húðvandamálum. Stundum…
Nánar
Ammonium persulfate
Hér er á ferðinni oxandi efni (oxidizer) sem er stundum notað til að lýsa hár (hair bleacher). Það er stundum einnig notað til að hreina glerbúnað á rannsóknastofum, í efnafræði,…
Nánar
Resorcinol
Hér er á ferðinni efni sem vinnur gegn örverum og er stundum notað sem líkt og til sótthreinsunnar. Það er stundum að finna í útvortis varningi gegn húðsjúkdómum, ekki sýst…
Nánar
m-Aminophenol (3-Aminophenol)
m-Aphinophenol er arómatískt alkóhól sem notað er til að lita hár og felda. Það er einnig notað í framleiðslu lyfsins aminosalicylic acid sem er notað gegn berklum (tuberculostatic). Efnið getur…
Nánar
p-Aminophenol (4-Aminophenol)
Hér er á ferðinni lífrænt litarefni. Það er stundum notað til hárlitunnar og einnig til framköllunnar svart/hvítra filmna. Það er stundum notað við framleiðslu brennisteins- og azolitarefni sem eru notuð…
Nánar
Hydroquinone
Þetta efni er notað til framköllunnar filmna, í málningu, eldsneyti, mótórolíur, til afoxunnar fitu og olía og í dýrafóður. Það er einnig að finna í kremum til að lýsa húð…
Nánar
Polyoxyethylene sorbitan monooleate (Polyoxyethylene sorbitan monooleate eða Tween 80)
Hér er á ferðinni efni sem er stundum bætt í innvortis lyf eða matvæli, t.d. bökunarvörur. Slíkum bætiefnum (food additives) í matvæli er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“…
Nánar
2-hydroxy-4-methoxybenzophenone (Benzophenone-3)
Hér er á ferðinni efni sem dregur til sín útfjólublátt ljós. Það er gjarnan notað til að aftra því að útfjólublá geislun (ultraviolet light) komist inn í húðina. Það er…
Nánar
Tween 40 (Polyoxyethylene sorbitan monopalmitate)
Hér er á ferðinni efni sem er stundum bætt í innvortis lyf eða matvæli. Slíkum bætiefnum (food additives) í matvæli er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“ stendur fyrir…
Nánar
Glyoxal trimer dihydrate
Hér er á ferðinni lífrænt efnasamband með efnaformúluna OCHCHO. Það er að finna í textíl- og pappírsiðnaði. Það er einnig stundum notað til að húða pappír og í hrukkumeðferðir. Þetta…
Nánar
Triclosan
Þetta efni er rotvarnarefni sem er notað mjög víða í snyrtivöruiðnaðinum. Það er stundum að finna í sápum, hreinsiefnum svo sem húðhreinsivörum, tannkremi, þvottaefni, húðlöðri, baðvörum, svitalyktareyðum, fótaúðum og fótadufti.…
Nánar
tert-butylhydroquinone (t-butylhydroquinone)
Hér er á ferðinni þráavarnarefni (antioxidant) sem notað er til að verja jurtaolíur, dýrafitu og ýmiss konar mat frá því að þrána. Það er einnig notað í lakk, ilmvötn, varaliti…
Nánar
Phenylmercuric acetate
Þetta efni er rotvarnarefni sem virkar m.a. gegn sveppum. Það er notað til að aftra vexti örvera í málningu og augndropum. Það er einnig stundum notað í hárlöður og í…
Nánar
Dimethylaminopropylamine (3-(Dimethylamino)-1-propylamine eða DMPA)
Þetta efni er milliefni (intermediate substance) við framleiðslu efnasambandana alkylamidopropyldimethylamines og alkylamidobetaines. Það er að finna sem óhreinindi (impurity) við framleiðslu yfirborðsefna (surfactants) og er þannig að finna í þeim…
Nánar
2-hydroxyethylmethacrylate (HEMA)
Hér er á ferðinni resín-grunnað efni en resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Efni í þessum flokki eru flest samsett úr estrum og etrum lífrænna…
Nánar
2(2-hydroxy-5-methylphenyl)benzotriazol (Tinuvin P eða drometrizole)
Hér er á ferðinni efni sem dregur til sín útfjólublátt ljós (ultraviolet light). Það er stundum notað í snyrtivörur, tannefni, akrýlataefni, plast og litarefni. 2(2-hydroxy-5-methylphenyl)benzotriazol hefur númerið 2440-22-4 í CAS…
Nánar
Black rubber mix
Hér er á ferðinni snertiofnæmispróf fyrir 3 ofnæmisvökum í sama prófinu en þeir eru: N-isopropyl-N’-phenyl-p-phenylenediamine N-Cyclohexyl-N-phenyl-4-phenylenediamine N,N´-Diphenyl-p-phenylenediamine. Þar sem þeir eru prófaðir saman í einu prófi er ekki hægt að…
Nánar
Glutaraldehyde (Glutaral)
Glutaraldehyde er stundum notað útvortis í húðlækningum undir vissum kringumstæðum, svo sem til meðhöndlunnar varta. Það er stundum einnig notað útvortis í ýmsum lyfjum, t.d. til að eyða sveppum. Það…
Nánar
Ethylenediamine dihydrochloride
Þetta efni er notað til framleiðslu ýmissa lyfja og í iðnaði. Það getur valdið ofnæmi við snertingu við útvortis sveppakrem, krem gegn bakteríum og krem sem eru blöndur stera og…
Nánar
Bensósýra (benzoic acid)
Sjá einnig greinina "Matarofnæmi". Bensósýra er efni sem notað er sem bætiefni til að rotverja matvæli. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“ stendur…
Nánar
Natríumbensóat (Sodium benzoate)
Hér er að ferðinni efni sem er stundum notað sem bætiefni í matvæli til að rotverja þau. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“…
Nánar
Sorbinsýra (Sorbic acid)
Sorbinsýra er notuð til að rotverja vörur eins snyrtivörur, lyf og ýmiss konar varning til heimilishalds eins og lím, blek og málningu. Hana er einnig stundum að finna í tóbaksvarningi.…
Nánar
Oleamidopropyl dimethylamine
Þessi ofnæmisvaki er katjónaýruefni (cationic emulsifier) en hefur einnig sýklaeyðandi (antiseptic) eiginleika. Efnið er notað í sumar snyrti- og hreinsivörur svo sem hárlöður, hárnæringu, hárhreinsivörur, húðmjólk og krem. Efnið gengur…
Nánar
Iodopropynyl butylcarbamate (Iodopropynyl butyl carbamate)
Þessi snertiofnæmisvaki er rotvarnarefni sem aftrar vexti sveppa og baktería og er stundum notaður í við og málningarvjörur. Þetta efni er stundum einnig notað til rotvarnar snyrtivara og hreinlætisvara og…
Nánar
Amidoamine (stearamidopropyl dimethylamine)
Amidoamine er efni sem er myndað úr fitusýrum og díamínum. Það er grunnefni í sumum snyrti- og hreinlætisvörum. Þannig er þennan ofnæmisvaka mögulega að finna í sápum, sjampóum, hárnæringum og…
Nánar
Sorbitan monooleate (Sorbitan oleate eða Span 80)
Þetta efni er monoestri oleic sýru og hexitol anhýdraða sem eiga uppruna frá sorbitóli. Hér er á ferðinni efni sem er ýruefni (emulsifier) en slík efni gera mögulegt að blanda…
Nánar
Sorbitan sesquioleate
Þessi ofnæmisvaldur er blandaður estri af oleic sýru og hexitól anhýdrötum upprunnum frá sorbitóli. Efnið er ýruefni (emulsifier) en slík efni gera mögulegt að blanda saman efnum úr fitu og…
Nánar
Hydrocortisone-17-butyrate
Hér eru á ferðinni steri. Flokkun stera í hópa hefur tekið talsverðum breytingum með árunum. Ein flokkunin er sem hér segir (Tilvísun í vísindagrein: Baeck M and Goosens A: Immediate…
Nánar
Polyethyleneglycol 400 (Polyethylene glycol 400 eða PEG 400)
Þetta efni er efnafræðilega pólýmer af etýlenoxíði með mólikúlarþyngd undir 20.000 g/mól, í þessu tilfelli 400. Polyethyleneglycol 400 er stundum notað í iðnaði, snyrtivörur, matarframleiðslu og lyf gegn hægðategðu (constipation).…
Nánar
Kuldakrem (cold cream)
Kuldakrem er blanda vatns og ákveðinna fita. Það inniheldur oft býflugnavax (beeswax) og lykt (scent). Það er notað í vörur til að fjarlægja farða og í vörur sem hafa það…
Nánar
Decyl glucoside
Þetta efni er að finna í snyrtivöruiðnaði. Það er að finna í ýmsum varningi sem er sérmerktur fyrir viðkvæma húð. Það er þannig stundum að finna í ýmsum sápum og…
Nánar
2-hydroxymethyl-2-nitro-1,3 propanediol (2-nitro-2-(hydroxymethyl)-1,3-propanediol, tris hydroxy-methylnitromethane eða tris(hydroxymethyl)nitromethane)
Þetta efni er sótthreinsandi og dregur úr slímmyndun. Það er stundum að finna í vökvum sem notaðir eru í tengslum við málmvinnslu. Það er einnig notað í kælivökva (cooling fluids)…
Nánar
Jasmínolía (Jasminum officinale oil, jasminum grandiflorum eða jasminum officinalis)
Þessi náttúrulega olía gefur frá sér sérstakan blómailm og er hún notuð vegna hans. Hana er m.a. að finna í ilmvötnum, sápum, olíum, kremum og húðmjólk. Þessa olíu er stundum…
Nánar
Ullarfeiti (wool fat)
Af athygli kann einnig að vera grein um Lanolin alochol (wool alcohols) sem unnið er úr ullarfitu. Ullfarfita er uppistöðuþáttur í svokölluðu lanolíni sem er náttúrulegt efni sem er að…
Nánar
Lavenderolía (Lavandula angustifolia oil, lavender absolute eða lavender oil)
Lavenderolía er annað hvort litlaus eða gefur frá sér fölgulan lit. Lykt hennar er sem sætur blómailmur. Olían kemur stundum við sögu við framleiðslu ilmvatna (perfumes) og í vörur sem…
Nánar
Benzalkonium chloride
Þetta efni er rotvarnarefni. Það er gjarnan notað í húðhreinsivörur, útvortis varning við brunasárum og skurðsárum, munnskol, tannkrem, augnvökva, linsuvökva, svitalyktareyða, ýmsar snyrtivörur, þurrkur gegn endaþarmsertingu og varning til að…
Nánar
Cetalkonium chloride
Þetta efni er stundum að finna í sótthreinsivörum til að drepa bakteríur og sveppi sem geta sett sig í rofna munnslímhimnu, í særindi eða í sár í munnholi. Það er…
Nánar
Coconut diethanolamide (Cocamide DEA eða aka cocamide DEA)
Hér er á ferðinni blanda etanólamíða sem er fengin úr kókoshnetuolíu. Blandan er notuð til að framkalla froðu og sem ýruefni (emulsifier) en slík efni gera mögulegt að blanda saman…
Nánar
Majantol (Majantole eða Majanthole)
Þetta efni er litlaust ekki náttúrulegt ilmefni með ríkjandi vallarliljulykt (lily of the valley scent). Það er gjarnan að finna í hárlöðri, sápum og í þvottadufti. Það er aðallega notað…
Nánar
Diethanolamine
Þennan ofnæmisvaka er að finna í hárlöðri, í sápum til að mynda froðu og í ýmsum snyrti- og húðhreinsivörum. Diethanolamide hefur númerið 111-42-2 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS)…
Nánar
Polyethyleneglycol (Polyethyleneglycol ointment)
Þennan ofnæmisvaka er að finna í útvortis lyfjum til meðhöndlunnar yfirborðs líkamans eins og til meðferðar húðar, vara, nefs og eyrna. Polyethyleneglycol gengur a.m.k. einnig undir eftirfarandi heitum: 1,2-Ethanediol homopolymer…
Nánar
Petrolatum white
Þennan ofnæmisvaka er að finna mjög víða í útvortis varningi. Hann er stundum að finna m.a. í margvíslegum snyrtivörum, kremum og húðmjólk (lotions) sem notuð er fyrir húð og slímhimnur…
Nánar
Phenylmercuric nitrate
Þetta ofnæmisefni er notað til að eyða bakteríum og sveppum í varningi sem notaður er útvortis, t.d. gegn sárum. Phenylmercuric acetate hefur númerið 55-68-5 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service…
Nánar
Cetylpyridinium chloride
Þetta efni getur valdið snertiofnæmi. Það er notað til að drepa bakteríur t.d. í tannkremi, ýmsu munnskoli, töflum og lausnum, hálsúða og munn- og nefsprayji. Það er einnig stundum notað…
Nánar
4-hexyl resorcinol
Þessi ofnæmisvaki hefur lengi verið notaður útvortis í lyfjaiðnaði til að eyða bakteríum á húð og slímhimnum. Hann er stundum að finna í sápum og handhreinsvörum ekki síst fyrir hendur.…
Nánar
Hexachlorophene
Þetta efni er sýkladrepandi og er stundum að finna í tannkremi, kremum, sápum, hreinsiefnum, hárlöðri, svitalyktareyðum, hreinsiefnum fyrir skurðlækningar, raksturskremi og plöntubakeríudrepandi efnum. Einnig er það stundum að finna í…
Nánar
Dichlorophen
Hér er á ferðinni efni sem notað er til að drepa sveppi og bakteríur t.d. í snyrtivörum. Það er stundum að finna í sápum, tannkremi, hárlöðri, munnskoli, fótadufti og svitalyktareyðum.…
Nánar
2-bromo-2-nitropropane-1,3-diol (Bronopol)
Þetta efni er notað til að vinna gegn örverum svo sem sveppum og bakteríum. Því hefur verið lýst sem áhrifaríku gegn bakteríum sem litast Gram jákvæðar eða Gram neikvæðar og…
Nánar
Methenamine (Hexamethylene tetramine)
Þetta efni er stundum að finna í vörum til að eyða bakteríum, eldsneytistöflum (solid fuel tablets) til eldunar við frumstæðar aðstæður eins og á tjaldstæðum, málningu, vörum til ljósmyndunnar, lakki,…
Nánar
Snertiofnæmi (contact allergy)
Snertiofnæmi er seintilkomið ofnæmi (delayed type hypersensitivity) og kemur það oft fram 2-3 dögum eftir að komið er í snertingu við ofnæmisvakann. Ofnæmið myndast þar sem snertingin varð en stundum…
Nánar
Tixocortol-21-pivalate
Hér er á ferðinni steri. Flokkun stera í hópa hefur tekið talsverðum breytingum með árunum. Ein flokkunin er sem hér segir (Tilvísun í vísindagrein: Baeck M and Goosens A: Immediate…
Nánar
Benzyl salicylate
Hér er á ferðinni lífrænt leysiefni fyrir ilmefni í snyrtivörum, t.d. í ilmvatni, húðlegi og brúnkukremum. Það er einnig rotvarnarefni í náttúruvörum. Benzyl salicylate gengur einnig undir eftirfarandi nöfnum: 2‐hydroxybenzoic…
Nánar
Triethanolamine
Þessi ofnæmisvaki er notaður í framleiðslu ýmissa vara þar sem hann auðveldar blöndun tveggja eða fleiri vökva (emulzifier) sem ella myndu ekki blandast nógu vel saman í hinni endanlegu vöru.…
Nánar
Imidazolidinyl urea
Imidazolidinyl urea er rotvarnarefni og einn hinna svokölluðu formalínlosara (formaldehyde releasers). Unnt er að hafa ofnæmi fyrir stökum formalínlosara eins og imidazolidinyl urea en einnig er hægt að hafa ofnæmi…
Nánar
2-Phenoxyethanol
Hér er á ferðinni rotvarnarefni sem mikið er að finna í snyrtivörum, sjampó, útvortis kremum, sólarvarnaráburðum og ýmsum öðrum húðvarningi. Það er notað í: skordýrafælur í útvortis sóttvörn salernispappír og…
Nánar
2,5-Diazolidinyl urea
Diazolidinyl urea er rotvarnarefni sem er stundum að finna í alls kyns snyrtivörum, kremum og útvortis í vörum til lækninga. Það er einn hinna svokölluðu formalínlosara (formaldehyde releasers). Unnt er…
Nánar
Thimerosal
Thimerosal er notað til sótthreinsunnar og einnig sem rotvarnarefni í snyrtivörur eins og t.d.: mascara og hreinsivökva án sápu. Það er einnig stundum notað í: augndropa linsuvökva eyrnadropa nefdropa munnskolsvökva…
Nánar
DMDM Hydantoin
DMDM hydantoin er rotvarnarefni sem er stundum að finna í alls kyns snyrtivörum, sjampói, kremum og í útvortis vörum til lækninga. Það er einnig stundum notað í plöntueyða (herbicides), í…
Nánar
2-tert-butyl-4-methoxyphenol (BHA)
BHA er þráavarnarefni (antioxidant) sem er stundum að finna í matvælum eins og morgunkorni, ís, tyggjó, ávöxtum og drykkjum. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar…
Nánar
2,6-Ditert-butyl-4-cresol (BHT)
BHT er þráavarnarefni (antioxidant) sem er stundum að finna í matvælum eins og morgunkorni, ís, tyggjó, ávöxtum og drykkjum. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar…
Nánar
Octyl gallate
Octyl gallate er þráavarnarefni (antioxidant) sem er að finna í snyrtivörum og vörum til lækninga. Octyl gallate getur verið að finna í matvælum eins og smjöri og hnetusmjöri. Slíkum bætiefnum…
Nánar
Dodecyl gallate
Dodecyl gallate er þráavarnarefni (antioxidant) sem er að finna í snyrtivörum, vaxi og vörum til lækninga. Dodecyl gallate getur verið að finna í matvælum eins og: smjöri olíum fitu súpum.…
Nánar
Propyl gallate
Propyl gallate er þráavarnarefni (antioxidant) sem er að finna í snyrtivörum eins og hárvörum, vaxi og vörum til lækninga. Það er einnig oft að finna í sleipiefni og lími. Propyl…
Nánar
Cocamidopropyl betaine
Cocamidopropyl betaine er freyðandi yfirborðsvirkt efni sem er stundum að finna í: sápustykkjum fljótandi sápum hárlöðri hárnæringu sápu fyrir líkama og froðubaði Það er einnig stundum til staðar í hárlitarefnum,…
Nánar
Shellac
Shellac er resin en resin er flokkur lífrænna efna sem m.a. eru unnin úr frjáviðarkvoðu. Flest resín eru gerð úr etrum og estrum lífrænna sýra og súrra anhýdraða. Shellac er…
Nánar
Povidone joð / povidone iodine (Polyvidone iodine, Polyvinylpyrrolidone iodine eða Polvidone iodine)
Sjá einnig grein um joðóform (iodoform) Hér er um að ræða sérstakt joðmólikúl sem notað er til útvortis sótthreinsunnar á húð. Það er stundum að finna í blöndu með alkóhóli…
Nánar
Joðóform (iodoform)
Sjá einnig grein um povidone joð Joðóform er lífrænt kristaliserað og rokgjarnt gullt efni með efnaformúluna CHI3. Joðóform er notað til sótthreinsunnar. Það er einnig stundum notað í háls-, nef-…
Nánar
Balsam of Peru (myroxylon pereirae resin)
Balsam of Peru er efnablanda unnin úr trjám frá Mið-Ameríku en í blöndunni eru efni sem eru skyld vanillu og kanil. Það er notað sem ilmefni í vörur eins og…
Nánar
Benzocaine
Benzocaine er útvortis deyfilyf sem notað er í vörur t.d. gegn: gyllinæðum munnholsvandamálum hósta fótavandamálum bruna í sár Stundum verður ofnæmið til vegna sneringar frá einstaklingi til annars einstaklings sem…
Nánar
Bisphenol A epoxy resin (epoxy)
Resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu og Bisphenol A epoxyresín er að finna m.a. í svokölluðu tveggja þátta epoxýlími og í málningu. Til að búa til fullunna epoxy…
Nánar
Nickel sulfate hexahydrate (nikkel)
Nikkel er einn algengasti málmurinn í umhverfi okkar. Hann er talinn valda fleiri ofnæmissvörunum en allir aðrir málmar teknir saman. Álitið er að margir fái ofnæmi fyrir málminum er göt eru…
Nánar
Primin (2-Methoxy-6-n-pentyl-4-benzoquinone)
Ofnæmisvakann 2-Methoxy-6-n-pentyl-4-benzoquinone (primin) er að finna í kirtilhárum á laufblöðum og stilk plöntunnar Primula obconica sem gjarnan er ræktuð sem skrautplanta að sumri í görðum á Íslandi. Ofnæmisvakinn getur framkallað svokallað loftborið ofnæmi…
Nánar
Budesonide
Hér eru á ferðinni steri. Flokkun stera í hópa hefur tekið talsverðum breytingum með árunum. Ein flokkunin er sem hér segir (Tilvísun í vísindagrein: Baeck M and Goosens A: Immediate…
Nánar
Clioquinol
Clioquinol er sýkingarlyf (anti-infective agent) sem er stundum notað í sveppalyf (anti-fungal), gegn amöbum (anti-amoebic) og stundum í leggöng gegn frumdýri (protozoa) sem heitir trichomonas vaginalis. Það er einnig notað í…
Nánar
Formaldehyde (formalín)
Formaldehyde, sem kallast formalín eða formaldehýð á íslensku, er efnasamband með efnaformúlunni CH2O. Það er að finna mjög víða, bæði innan dyra sem utan. Það finnst bæði í náttúrunni og…
Nánar
Fragrance mix (ilmefni)
Hér er um ýmis ilm- og bragðefni að ræða sem er að finna víða í umhverfi okkar. Stundum er þessum efnum blandað í vörur til að eyða óþægilegri lykt í…
Nánar
Kóbalt (Cobalt (II) chloride hexahydrate EÐA cobalt dichloride)
Kóbalt er málmur sem er að finna víða í umhverfi okkar. Hann er notaður m.a. í: rennilása lykla eldhúsáhöld skartgripi greiður hnappa sement keramik hreinsivörur svitalyktareyða hárlitunarefni snyrtivörur málningu fyrir…
Nánar
Kólófóníum (Colophony)
Kólófóníum er gullitað resín sem er oft unnið úr furu. Það er notað víða vegna klísturseiginleika sinna. Resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Efni í…
Nánar
Lanolin alochol (wool alcohols)
Lanolin alcohols eru náttúruleg efni sem er að finna í ullarfeiti (wool fat) sem unnin er úr feld kinda (wool fleece). Lanolin er stundum að finna í alls kyns snyrti-…
Nánar
d-Limonene
Hér er á ferðinni litlaust efni með sterkri appelsínulykt. Nafnið kemur frá sítrónum (lemons) en efnið er að finna í berki þeirra sem og annarra citrusávaxta. d-Limonene er notað til…
Nánar
Mercapto mix
Þetta ofnæmispróf samanstendur af 3 ofnæmisvökum: N-cyclohexylbenzothiazyl sulfenamide dibenzothiazyl disulfide morpholinylmercaptobenzothiazole Þessi efni eru notuð í gúmmíiðnaði og geta þau verið til staðar í: náttúrulegu gúmmíi bútýlgúmmíi nítril neoprene Þannig…
Nánar
2-mercaptobenzothiazole
Þennan ofnæmisvaka er að finna í gúmmíframleiðslu og getur hann verið til staðar í náttúrulegu gúmmíi, bútýlgúmmíi, nítril og neoprene. Hann er að finna víða, t.d. í: límböndum plástrum efnum sem…
Nánar
Kathon CG (Cl+Me-Isothiazolinone eða methylchloroisothiazolinone/methylisothiazolinone)
Kathon CG samanstendur af ofnæmisvökunum methylchloroisothiazinolone og methylisothiazinolone. Hér er á ferðinni rotvarnarefni sem notuð eru mjög víða, t.d. í sjampói, hárlitarefnum, sápum, kremum, mascara, púðri, augnskuggum, augnblýöntum, þurrkum, sólbrúnkuvörum,…
Nánar
Methyldibromoglutaronitrile (Methyldibromo glutaronitrile eða MDBGN)
Þessi ofnæmisvaki er rotvarnarefni sem er að finna í fjölda vara eins og: snyrtivörum sápum sjampóum málningu uppleystum litarefnum hreinsiefnum Blandan Euxyl K400 samanstendur af þessu rotvarnarefni og 2-phenoxyethanol sem…
Nánar
N-isopropyl-N’-phenyl-p-phenylenediamine (IPPD)
Þessi ofnæmisvaki aftrar oxun gúmmís. Hann er að finna í vörum tengdum gúmmíframleiðslu eins og: gúmmíhönskum skóm smurningsolíum fitu IPPD gengur stundum undir eftirfarandi nöfnun: 1,4-Benzenediamine N-(1-methylethyl)-N'-phenyl-4-(isopropylamino)diphenylamine Akrochem Antioxidant PD1…
Nánar
Neomycin sulphate
Hér er á ferðinni sýklalyf sem notað er útvortis á húð til að vinna gegn bakteríum en einnig stundum í nef- eða augndropa. Stundum er þetta sýklalyf einnig að finna…
Nánar
Paraben mix
Hér eru á ferðinni eftirfarandi ofnæmisvakar prófaðir í blöndu: Methyl-4-hydroxybenzoate eða Methyl-p-hydroxybenzoate Ethyl-4-hydroxybenzoate eða Ethyl-p-hydroxybenzoate Propyl-4-hydroxybenzoate eða Propyl-p-hydroxybenzoate Butyl-4-hydroxybenzoate eða Butyl-p-hydroxybenzoate Parabenar eru rotvarnarefni sem er stundum að finna í…
Nánar
Potassium dichromate (króm)
Þessi ofnæmisvaki er leysanlegt krómsalt. Svokallað metalískt króm veldur ekki ofnæmi þar sem það hefur oxað yfirborð. Ofnæmisvakann er að finna m.a. í: sútuðu leðri sementi málningu ýmsum málmhlutum í…
Nánar
Sesquiterpene lactone mix
Sjá einnig greinina Parthenolide. Hér er á ferðinni blanda ofnæmisvaka sem notaðir eru til að skima fyrir ofnæmi vegna olía í plöntum Compositae fjölskyldunnar. Ofnæmisvakarnir eru: alantolactone dehydrocostus lactone costunolide Alantolactone er…
Nánar
4-phenylenediamine (para-phenylenediamine (PPD) eða p-phenylenediamine).
Hér er á ferðinni litarefni sem notað er til hárlitunar og til litunnar dýrafelda. Það er einnig stundum notað í ljósritunarvélar, í eldsneyti, í gúmmí- og plastiðnað, dökkar snyrtivörur, litarefni…
Nánar
Quaternium 15 (Quaternium-15)
Quaternium 15 er rotvarnarefni og einn hinna svokölluðu formalínlosara (formaldehyde releasers). Unnt er að hafa ofnæmi fyrir stökum formalínlosara eins og Quaternium 15 en einnig er hægt að hafa ofnæmi…
Nánar
Thiruam mix
Hér er á ferðinni blanda ofnæmisvaka en hún samanstendur af: Tetramethylthiuram monosulfide (TMTM),tetramethylthiuram disulfide (TMTD), tetraethylthiuram disulfide (TETD) og dipentamethylenethiuram disulfide(PTD). Thiuröm eru notuð í framleiðslu gúmmívara, sem sveppa- eða…
Nánar
Benzisothiazolinone
Þetta efni er rotvarnarefni sem er stundum notað í vörur eins og snyrtivörur, sótthreinsiefni, þvottaefni, pappír, leður, loðfelda, búsáhöld, lím, málningu, þéttiefni, múrefni, textíliðnað, skurðolíur (cutting oils) og kælivökva í…
Nánar
Propolis
Propolis er vaxkennt trjákvoðuefni sem er að finna í býflugnabúum framleitt af hungangsflugum (Apis mellifera). Flugurnar þurfa plöntu- eða trjáknappa (tree or other plant buds), plöntuvilsu (plant exudates) eða kvoðu…
Nánar
Panthenol (dexpanthenol)
Hér er á ferðinni rakagefandi (humectant) og mýkjandi (emollient) efni. Það er þannig að finna í mörgum rakakremum (moisturizers) og smyrslum (ointments). Efnið binst auðveldlega hárrótum og er því oft…
Nánar
Bolli Bjarnason dr.med. svarar spurningum um rósroða og æðaslit í andliti
Ritstjórn Kvennablaðsins skrifar Birt 3. jan, 2015 ÚTLIT & HEILSA Í þessari grein fáum við svör við ýmsum spurningum er varða rósroða og æðaslit í andliti. Það er húð- og…
Nánar
Útlitslækningar reyna stundum á listræna hæfileika læknisins
Útlitslækning á Grensásvegi er kósí lækna- og tannlæknastofa sem veitir mjög persónulega þjónustu. Hún sinnir lýtahúðlækningum á breiðum skala, almennum húð- og kynsjúkdómalækningum, tann- og munngervalækningum, en einnig almennum tannlækningum.…
Nánar
Sodium metabisulfite
Sodium metabisulfite Hér er á ferðinni bætiefni í fæðu. Það er aðallega notað til að rotverja, ekki síst lauk, áfengi, bökunarvörur, kartöfluvörur og ávaxtasafa og þá sérlega safa sem eru…
Nánar
Gallate mix
Gallate mix Hér er á ferðinni blanda 3ja svokallaðra ”gallate” efna sem prófuð eru saman í einu prófi (mix). Þau eru octyl gallate, propyl gallate og dodecyl gallate. Lesa má…
Nánar
Undralyf eða svindl?
Morgunblaðið 9. sept. 2017. Ásdís Ásgeirsdóttir Það er óhjákvæmilegt að húðin slappist, hrukkist og missi teygjanleika sinn með hækkandi aldri. Ekki finnst öllum hrukkur fallegar og flest viljum við líta…
Nánar
Þess vegna fá eldri konur bólur
Frétt úr fréttablaðinu 7. apríl 2017 Það eru ekki bara táningar sem fá bólur í andlit. Konur sem eru komnar yfir miðjan aldur fá líka bólur sem þær eru að…
Nánar
Lífrænt ekki endilega betra fyrir húðina
Eftirfarandi grein birtist á Smartlandi Mörtu Maríu á mbl.is þann 31. ág. 2016: Lífrænt ekki endilega betra fyrir húðina „Þær þurfa ekki að vera betri en aðrar húðvörur hvað varðar áhrif þeirra…
Nánar
Húðflúr ekki hættulaust
Eftirfarandi grein birtist í Fréttablaðinu þann 26. ág. 2016: Húðflúr nýtur vaxandi vinsælda bæði hér heima og erlendis og sífellt fleiri flúra stærri hluta líkamans. Svo virðist sem húðflúrlitir séu þó…
Nánar
2,5-toluene diamine
Þetta efni er notað til hárlitunar. Það hefur númerið 95-70-5 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS) registry numbers) premarin 1.25. Sjá nánar á https://www.cas.org/cas-data/cas-registry . 2,5-toluene diamine gengur a.m.k.…
Nánar
2-methylresorcinol
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem notaður er til hárlitunnar. Hann hefur númerið í 29267-67-2 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS) registry numbers). Sjá nánar á https://www.cas.org/cas-data/cas-registry . Hann gengur…
Nánar
4-amino-2-hydroxytoluene
Þetta efni er notað til hárlitunnar. Það gengur a.m.k. undir eftirfarandi heitum: 2,5-diaminotoluene p-toluenediamine
Nánar
Benzoyl peroxide
Benzoyl peroxide er notað til meðferðar gegn þrymlabólum. Lyfið Basiron® er með því einu sér en lyfin Duac® og Epiduo® eru einnig með öðru virku lyfi. Það er einnig notað…
Nánar
Cysteamine HCL
Þessi ofnæmisvaki er hárlitunarefni. Hann gengur a generic premarin cream.m.k. einnig undir eftirfarandi heitum: 2-Aminoethanethiol Becaptan beta-Mercaptoethylamine Cysteamine
Nánar
Dialkyl thioureas (Mixed dialkyl thioureas)
Hér er á ferðinni blanda af svokölluðum "dialkyl thioureas". Dialkyl thioureas eru stundum notuð við gúmmíframleiðslu. Þau eru gjarnan notuð í pappírshúðun til að aftra gulnun og til að búa…
Nánar
Dimethylol dihydroxy ethylene urea (Dimethylol dihydroxyethyleneurea)
Þessi ofnæmisvaki er eins konar resin í straufríu taui svo sem skirtum, stífum skirtuflibbum, gluggatjöldum og rúmlökum. Resin er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Resín eru…
Nánar
Disperse blue 35
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem er litarefni af antraquinone gerð sem notað er til að lita tau (textile) svo sem fatnað. Það er notað til að lita akrýl, polyester…
Nánar
Textile dye mix
Hér eru á ferðinni litarefni í vefnaðarvöru svo sem í klæðnaði. Svokallaðir "disperse" litir eru álitnir algeng ástæða ofnæmis þegar litir orsaka ofnæmi í slíkri vöru. Í þessu prófi…
Nánar
Disperse orange 1
Þessi ofnæmisvaki er litarefni af azo gerð sem notað er til að lita nylon, akrýl, efni (fabric), garn og polyester. Liturinn er einnig stundum notaður til að lita hár. Disperse…
Nánar
Disperse orange 3
Þessi ofnæmisvaki er azo litarefni sem notað er til litunnar náttúrulegra efna og gerviefna svo sem plasts og polyesters. Hann kann að vera til staðar í margs konar fatnaði svo…
Nánar
Disperse red 1
Þessi ofnæmisvaki er azo litarefni sem notað er til litunnar taus (textiles) svo sem garns, nylons, akrýls, efna (fabrics) og polyester þráða. Það er stundum að finna í fatnaði svo…
Nánar
Disperse red 17
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem er azo litarefni sem notað er til að lita efni (fabrics), sellulósaacetat, polyester, silki, garn, ull, nylon og akrýl, ekki síst polymethyl methacrylate. Það…
Nánar
Disperse yellow 3
Hér er á ferðinni litarefni sem gefur valdið snertiofnæmi. Það er stundum að finna í efnum (fabrics) eða plasti. Þannig getur teppi og fatnaður, ekki síst sokkar og sokkabuxur innihaldið…
Nánar
Ethyleneurea, melamine formaldehyde mix
Þetta efni er notað til að mynda fjölliður (polymers) og áferðar- og frágangsefni (finishing agents) fyrir leður og tau. Það getur einnig verið að finna í framleiðslu plastefna, líma og…
Nánar
Ethylhexylglycerin
Ethylhexylglycerin er alkýlglýcerýleter efnafræðilega. Það þýðir að etýlhexýl hópurinn í mólikúlinu er bundinn glýceríni með etertengi. Alkýlglýcerýletrar eru á föstu formi í herbergishita og leysast illa í vatni. Hér er…
Nánar
Fúsídínsýra (fusidic acid sodium salt)
Hér er á ferðinni sýklalyf sem hægt er að nota bæði útvortis og innvortis. Það er stundum í húðkremum (Fucidin® og Fucidin-Hydrocortison®) og augndropum (Fucithalmic®) til að eyða bakteríum og…
Nánar
Hydroperoxides of limonene (limonene hydroperoxide)
Limonene er efnafræðilega terpene sem finnst í náttúrinni í plöntum og kryddum. Það er efnafræðilega aðallega að finna sem d-limonene í berki citrusávaxta en einnig í piparminntu og í nálum…
Nánar
Hydroxyethyl-p-phenylenediamine sulphate
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem notaður er til hárlitunnar. Hann gengur a.m.k. einnig undir eftirfarandi nöfnun: 2-(2,5-Diaminophenyl)ethanol sulfate N,N-Bis(2-Hydroxyethyl)-p-Phenylenediamine Sulfate
Nánar
Methylisothiazolinone
Um þennan ofnæmisvaka er fjallað í greininni Kathon CG (Cl+Me-Isothiazolinone eða methylchloroisothiazolinone/methylisothiazolinone).
Nánar
Monoethanolamine
Hér er á ferðinni ofnæmisvaki sem er stundum að finna í vörum til að aftra ryði, hreinsiefnum svo sem þvottaefnum, bóni, fægilögum, hárlit, hársnyrtivörum, ýmsum snyrtivörum, kremum og lyfjum (t.d.…
Nánar
p-aminodiphenylamine
Þetta efni er notað til að lita hár. p-aminodiphenylamine hefur númerið 101-54-2 í í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS) registry numbers). Sjá nánar á https://www.cas.org/cas-data/cas-registry . Það getur a.m.k. gengið…
Nánar
p-methylaminophenol
Frítt form þessa efnis er stundum að finna í mörgum hárlitunarefnum, við litun felda og við framköllun. p-methylaminophenol gengur einnig stundum a.m.k. undir eftirfarandi heitum: 2-(2,5-diaminophenyl)ethanol sulfuric acid
Nánar
Pyrogallol
Þetta efni er aðeins lítillega notað við hárlitun í nútímanum því fallið hefur á það grunur um eiturverkanir. Það er stundum að finna í lit í saumþráðum í læknisfræði. Á…
Nánar
Tocopheryl acetate
Hér er á ferðinni þráavarnarefni (antioxidant). Efnið er að finna í ýmsum snyrtivörum svo sem rakakremum (m.a. þeim sem notuð eru í kringum augun), húðkremum (m.a. sólarvarnarkremum), húðlyfjum, hársnyrtivörum, smábarnaþurrkum,…
Nánar
Vilja nafn liðinnar ástar í burt
Eftirfarandi grein birtist í Fréttablaðinu þann 4. des. 2015: Grein af Vísir.is „Hingað kemur fólk með húðflúr sem það er orðið þreytt á eða verður að reyna að eyða, til dæmis…
Nánar
Fitan fryst burt
Grein 7. febrúar í sunnudagsbl Mbl: Viltu losna við hliðarspikið, bumbuna og bingóspikið? Ný tækni er komin til landsins sem gæti hjálpað þér. Dr. Bolli Bjarnason, húð- og kynsjúkdómalæknir hjá…
Nánar
Eru sveppir að herja á táslurnar?
Grein úr Morgunblaðinu, sunnudaginn 10. janúar 2016 SVEPPASÝKINGAR Á FÓTUM VIRÐAST TÍÐAR Á ÍSLANDI. SVEPPASÝKINGU Í HÚÐ ÆTTI AÐ MEÐHÖNDLA ÁN TAFAR EN SÝKING Í NÖGL GETUR VERIÐ ERFIÐ VIÐFANGS.…
Nánar
Tattú – hugsið ykkur vel um!
Viðtal á RÚV við Bolla Bjarnason 19. september 2014. Tattú - hugsið ykkur vel um Bolli Bjarnason húðsjúkdómalæknir fjarlægir húðflúr með leysigeislum og hann segir færast í vöxt að…
Nánar
Kælifitueyðing eða fitufrysting (cryolipolysis)
Hvað er kælifitueyðing? Kælifitueyðing eða fitufrysting byggir á kælingu fitufruma niður í -5°C til +5°C en þetta hitastig þola fitufrumurnar illa og eyðast á náttúrulegan hátt. Upphaf rannsókna með kælifitueyðingu…
Nánar
Hljóðfitueyðing (Cavitation, high-intensity focused ultrasound (HIFU eða HIFUS), high-intensity low-freqency focused ultrasound eða focused ultrasound (FUS)).
Hvað er hljóðfitueyðing? Hljóðfitueyðing byggir á gjöf hljóðbylgna af lágri tíðni (low frequency) frá yfirborði húðarinnar. Bylgjurnar valda titringi og myndun smáblaðra (micro-bubbles) inni í fitufrumunum (lipocytes) en blöðurnar stækka…
Nánar
Mikilvægt að verjast sólinni
Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Rósroði, æðaslit og valbrá Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Brúnir sólarblettir Fæðingarblettir og sortuæxli Ofnæmi Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur (angioedema) Fellingar yfir bringubeini…
Nánar
Hárlenging getur orsakað hárlos
Þessi grein birtist í Fréttablaðinu þann 21. febr. 2013. Af athygli kunna að vera greinarnar: Óæskilegur hárvöxtur <a title="Blettaskalli (alopecia areata)" href="http://utlitslaekning click to read.is/2009/09/brettaskalli/">Blettaskalli Skalli fyrir utan blettaskalla
Nánar
Viðkvæm húð: hvað er til ráða?
Í apótekinu 2004, 10. árg., 2. hefti, bls. 16-18 og 38. Af athygli kunna að vera greinarnar: Brúnir sólarblettir Ellivörtur Fæðingarblettir og sortuæxli Kláðablettir (neurodermatitis) Hrukkur Ofnæmi Exem Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein…
Nánar
Húðslit – Þessi grein birtist í Lifið heil 2012
Þessi grein birtist í Lifið heil 2012. Af athygli kunna að vera greinarnar: Óæskilegur hárvöxtur Innfallin ör m.a. í andliti Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Minnkuð fylling kinna Áberandi sinar á hálsi Húðslit…
Nánar
Hvað er til ráða við hrukkum?
Þessi grein birtist í Vikunni árið 2007. Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Innfallin ör m.a. í andliti Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Rýrar varir eða varalínur Minnkuð fylling kinna Áberandi sinar á…
Nánar
Brúnkan er merki um skaða
Þessi grein birtist í Blaðinu 10. maí 2005. Af athygli kunna einnig að vera greinarnar: Áberandi andlitsfellingar Hrukkur Brúnir sólarblettir Fæðingarblettir og sortuæxli Ofnæmi Grunnfrumukrabbamein Flöguþekjukrabbamein Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur…
Nánar
Dibucaine hydrochloride (Cinchocaine hydrochloride, Cinchocaine HCl, Nupercaine HCl, Percaine eða Cincaine)
Hér er á ferðinni staðbundið deyfilyf sem efnafræðilega er amíð. Það er gjarnan notað gegn gyllinæðum (hermorrhoids), sprungum við endaþarm og við mænudeyfingar. Þeir sem hafa ofnæmi fyrir þessum ofnæmisvaka…
Nánar
Tetracaine hydrochloride (Tetracaine HCl)
Hér er á ferðinni staðdeyfilyf sem er stundum sprautað undir húð eða slímhimnur eða notað útvortis. Það er talsvert notað í tannlæknisfræði en í læknisfræði er það einna helst notað…
Nánar
Caine mix (einnig kallað Caine mix III)
Hér er á ferðinni snertiofnæmispróf með blöndu þriggja deyfilyfja í sama húðprófinu. Lyfin kallast benzocaine (sjá sér grein), dibucaine hydrochloride (sjá sér grein) og tetracaine hydrochloride (sjá sér grein). Þegar…
Nánar
Gull (gold sodium thiosulfate, sodium thiosulfoaurate, goldsodiumthiosulfate eða gold(I)sodium thiosulfate dihydrate)
Hér er á ferðinni gullafleiða sem notuð er til að snertiofnæmisprófa fyrir gulli en gull er gulur og mjúkur málmur. Flestar ofnæmissvaranir fyrir gulli verða vegna skartgripa. Á það skal…
Nánar
Hydroxyisohexyl-3-cyclohexene carboxaldehyde eða 4-(4-hydroxy-4-methyl pentyl)-3-cyclohexene-1-carboxaldehyde (Lyral)
Um þennan ofnæmisvaka er fjallað í greininni Fragrance mix (ilmefni).
Nánar
Tocopheryl acetate (Vitamin E acetate)
Þetta efni er estri af ediksýru og E-vítamíni (vitamin E). Það er efnafræðilega ekki eins súrt og E-vítamín því phenolic hydroxyl efnahópur í E-vítamínmólikúlinu sætir hindrun. Þetta efni er stundum…
Nánar
Cetyl alcohol
Þetta efni er mýkingarefni (emollient) og ýruefni (emulsifier) sem er stundum að finna í snyrtivörum og lyfjum. Það er stundum notað í landbúnað, matvæli, málmvinnslu, textíl, gúmmí og sem lyktar-…
Nánar
Parthenolide
Af athygli kann einnig að vera greinin Sesquiterpene lactone mix. Þetta efni er svokallað sesquiterpene lactone sem er að finna í náttúrunni í plöntunni Feverfew (Chrysanthemum parthenium). Það er bæði…
Nánar
Bacitracin
Bacitracin er sýkalyf sem gjarnan er notað til að aftra sýkingum t.d. í sárum eftir skurðaðgerðir eða eftir lagningu húðflúra (tattoo). Það er a.m.k. notað á húð, slímhimnur, í eyru…
Nánar
Quinoline mix
Hér er á ferðinni snertiofnæmispróf fyrir 2 ofnæmisvökum í sama prófinu, clioquinol og chlorquinaldol. Þar sem þeir eru prófaðir saman er ógjörleiki að segja til um hvort að jákvæð svörun…
Nánar
Sodium-2-pyridinethiol-1-oxide (Sodium omadine)
Þetta efni er notað til að eyða bakteríum og notað sem rotvörn í vörum til að fjarlægja snyrtivörur af húð (make-up removers), málningu, kælivökva á vélar, vinyl acetate latex og…
Nánar
Chlorhexidine digluconate
Hér er á ferðinni útvortis efni gegn bakteríum, sveppum og veirum. Það er notað í sumar snyrtivörur ekki síst krem, útvortis krem til lækninga, sápur fyrir aðgerðir og tannkrem. Það…
Nánar
Isopropyl myristate (Isopropylmyristate)
Hér er á ferðinni mýkingarefni (emollient) sem er fitusýra sem er stundum að finna í snyrtivörum og útvortis lyfjum. Isopropyl myristate hefur númerið 110-27-0 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service…
Nánar
Phenyl salicylate (Salol)
Þetta efni vinnur gegn kláða, verk og gigt. Phenyl salicylate dregur til sín útfjólublátt ljós (ultraviolet light) og er stundum notað við framleiðslu á plasti, lími, lakki, vaxi og bónefnum.…
Nánar
Stearyl alcohol
Þetta efni er sleypiefni sem aftrar froðumyndun. Það er stundum að finna í sleypiefnum, ýmsum lyfjakremum, ilmvötnum, snyrtivörum, hárlöðri, hárnæringu og resínum. Resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a.…
Nánar
Benzyl alcohol
Hér er á ferðinni efni sem vinnur gegn bakteríum. Það er stundum notað sem rotvarnarefni og/eða til að drepa sveppi. Það er stundum að finna í stungulyfjum, augndropum, fljótandi lausnum…
Nánar
Tea Tree Oil (Melaluca oil)
Hér er á ferðinni olía sem unnin er um eimuðum blöðum jurtarinnar Melaleuca alternifolia. Olían er föl gulgræn með ákveðinni aromatískri kryddlykt. Olían er notuð til að drepa örverur og…
Nánar
Propylene glycol
Propylene glycol er seigfljótandi litlarlaus vökvi sem í reynd er lyktarlaust alkóhól. Það er mjög víða notað sem burðarefni (vehicle) og leysiefni í húðvörum eins og kremum og húðmjólk. Propylene…
Nánar
dl alpha tocopherol (tocopherol)
Þetta efni er verksmiðjuframleitt (synthetic) vítamín E. Það er notað víða vegna þráavarnareiginleika sinna. dl alpha tocopherol er stundum að finna í ýmsum snyrtivörum eins og kremum (m.a. í kringum…
Nánar
Turpentine peroxides
Þessi efni er blanda terpenhýdróperoxíða sem er að finna í turpentínolíu. Þau eru stundum notuð í leysiefni og lakk í prentiðnaði, til ætingar og í listmálun. Þau er stundum að…
Nánar
Lauryl polyglucose
Hér er á ferðinni ójóniserað yfirborðsefni (surfactant) sem notað er í ýmsar húðvörur. Það er t.d. að finna í hreinsisnyrtivörum eins og hárlöðri. Lauryl polyglucose hefur númerið 110615-47-9 í CAS…
Nánar
Hydrogen peroxide
Þetta efni er efnafræðilega oxari og er stundum notað til að bleikja hár. Það er stundum einnig notað til að eyða bakteríum á yfirborði húðar. Hydrogen peroxide hefur númerið 7722-84-1…
Nánar
Captan
Þetta efni er stundum notað til að halda bakteríum í skefjum gjarnan í hársnyrtivörum, hárlöðri og í sápum. Captan er stundum notað til að halda sveppum í skefjum í málningu…
Nánar
Peppermint oil (Piparmintuolía eða Mentha Piperita Oil)
Piparmintuolía er unnin með gufueimingu úr hálfþurrkuðum Metha piperita (peppermint) plöntum sem er blanda 3ja plöntutegunda úr Mentha stofninum (mentha þýðir minta sem kemur frá gríska orðinu míntha). Þessar 3…
Nánar
Musk mix
Hér er á ferðinni blanda af musk xylene, musk ketone og musk moskene. Þessi efni eru svokölluð nitro musk gerviefni sem stundum eru notuð sem ilmefni í snyrtivörur, ilmvötn, festiefni…
Nánar
Musk ambrette
Þetta efni er stundum að finna í vörum sem eru viðkvæmar fyrir ljósi og þá gjarnan í lausnum eftir rakstur (after shaves) og kalnarvatni (eau de Colognes). Þeir sem hafa…
Nánar
Methyl methacrylate
Hér er á ferðinni akrýlat sem notað er í framleiðslu plastefna með akrýlresíngrunni en resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Resín eru flest samsett úr…
Nánar
Ylang ylang oil (Cananga odorata oil)
Hér er á ferðinni ilmolía (essential oil) sem á upprunna sinn að rekja til til hitabeltisblómsins Cananga odorata. Hún gefur frá sér sterkan ilm sem er víða notaður í snyrtivörur…
Nánar
Hexahydro-1,3,5-tris(hydroxyethyl)tirazine (Grotan BK)
Hér er á ferðinni amín og alkóhól efnagrunnur sem notaður er sem varnarefni (pesicide) og til að drepa bakteríur (bactericide) í snyrtivörum og kælivökvum á vélum (cooling fluids). Þetta efni…
Nánar
Chloroacetamide (2-Chloroacetamide)
Hér er á ferðinni rotvarnarefni sem er notað í iðnaði eins og pappírs- og tauiðnaði fyrir vax og efni sem eru tilbúnar fjölliður (synthetic polymers). Það er einnig stundum notað…
Nánar
4-chloro-3-cresol (p-chloro-m-cresol eða PCMC)
Hér er á ferðinni sótthreinsi- og rotvarnarefni sem er að finna í sumum kremum, hárlöðri (sérlega próteinhárlöðri (protein shampoos)), snyrtivörum ekki síst hársnyrtivörum, útvortis vörum fyrir smábörn, útvortis sótthreinsivörum og…
Nánar
4-chloro-3,5-xylenol (Chloroxylenol eða PCMX)
Þetta efni er halógenerað fenól (halogenated phenol) sem er notað sem rotvarnarefni í ýmsar vörur og til sótthreinsunnar. Það er sérstaklega næmt gegn Gram jákvæðum og Gram neikvæðum bakteríum. 4-chloro-3,5-xylenol…
Nánar
Glyceryl monothioglycolate (Glyceryl thioglycolate eða GMTM)
Súr "hárpermanent" (acid permanent waves) eru "permanent" nútímans. Glyceryl monothioglycolate er afoxari (reducing agent) og þáttur í svokölluðum "developer" lausnum sem eru gjarnan notaðar við slík "permanent". Þessi ofnæmisvaki er…
Nánar
Toluene-2,5-diamine sulfate (p-toluenediamine sulphate eða 2,5-Diaminotoluene sulfate)
Þetta efni er hárlitunarefni sem getur valdið snertiofnæmi sérstaklega hjá hárgreiðslufólki. Það er einnig notað sem litarefni í gúmmíiðnaði og í súlfurlitum (sulfuric dyes). Þeir sem hafa ofnæmi fyrir þessum…
Nánar
2-nitro-p-phenylenediamine (2-nitro-4-phenylenediamine eða o-nitro-p-phenylenediamine)
Hér er á ferðinni brúnt eða rauðbrúnt litarefni sem er notað í hársnyrtivöruiðnaðinum. Það er að finna bæði í "semi-permanent" og "permanent" hárlitum. Það er einnig notað til að lita…
Nánar
Ammonium thioglycolate
Hér er á ferðinni efni sem notað er til að fá hár til að verða gegnumdræpt og bólgna út. Það er afoxari (reducing agent) í lausum sem fá hár til…
Nánar
Zinc pyrithione (zinc omadine)
Þetta efni vinnur gegn lífvænleika baktería og sveppa. Það vinnur einnig vegn flösu. Það er þannig notað í flösusjampó og einnig í ýmsar snyrtivörur og vörur gegn ýmsum húðvandamálum. Stundum…
Nánar
Ammonium persulfate
Hér er á ferðinni oxandi efni (oxidizer) sem er stundum notað til að lýsa hár (hair bleacher). Það er stundum einnig notað til að hreina glerbúnað á rannsóknastofum, í efnafræði,…
Nánar
Resorcinol
Hér er á ferðinni efni sem vinnur gegn örverum og er stundum notað sem líkt og til sótthreinsunnar. Það er stundum að finna í útvortis varningi gegn húðsjúkdómum, ekki sýst…
Nánar
m-Aminophenol (3-Aminophenol)
m-Aphinophenol er arómatískt alkóhól sem notað er til að lita hár og felda. Það er einnig notað í framleiðslu lyfsins aminosalicylic acid sem er notað gegn berklum (tuberculostatic). Efnið getur…
Nánar
p-Aminophenol (4-Aminophenol)
Hér er á ferðinni lífrænt litarefni. Það er stundum notað til hárlitunnar og einnig til framköllunnar svart/hvítra filmna. Það er stundum notað við framleiðslu brennisteins- og azolitarefni sem eru notuð…
Nánar
Hydroquinone
Þetta efni er notað til framköllunnar filmna, í málningu, eldsneyti, mótórolíur, til afoxunnar fitu og olía og í dýrafóður. Það er einnig að finna í kremum til að lýsa húð…
Nánar
Polyoxyethylene sorbitan monooleate (Polyoxyethylene sorbitan monooleate eða Tween 80)
Hér er á ferðinni efni sem er stundum bætt í innvortis lyf eða matvæli, t.d. bökunarvörur. Slíkum bætiefnum (food additives) í matvæli er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“…
Nánar
Abitol (Hydroabietyl alcohol)
Hér er á ferðinni lífrænt alkóhól úr trjárósín (wood rosin). Abitol er plastefni sem notað er til húðunnar. Það er að finna í lími og snyrtivörum sem eru viðkvæmar fyrir…
Nánar
2-hydroxy-4-methoxybenzophenone (Benzophenone-3)
Hér er á ferðinni efni sem dregur til sín útfjólublátt ljós. Það er gjarnan notað til að aftra því að útfjólublá geislun (ultraviolet light) komist inn í húðina. Það er…
Nánar
Tween 40 (Polyoxyethylene sorbitan monopalmitate)
Hér er á ferðinni efni sem er stundum bætt í innvortis lyf eða matvæli. Slíkum bætiefnum (food additives) í matvæli er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“ stendur fyrir…
Nánar
Glyoxal trimer dihydrate
Hér er á ferðinni lífrænt efnasamband með efnaformúluna OCHCHO. Það er að finna í textíl- og pappírsiðnaði. Það er einnig stundum notað til að húða pappír og í hrukkumeðferðir. Þetta…
Nánar
Triclosan
Þetta efni er rotvarnarefni sem er notað mjög víða í snyrtivöruiðnaðinum. Það er stundum að finna í sápum, hreinsiefnum svo sem húðhreinsivörum, tannkremi, þvottaefni, húðlöðri, baðvörum, svitalyktareyðum, fótaúðum og fótadufti.…
Nánar
tert-butylhydroquinone (t-butylhydroquinone)
Hér er á ferðinni þráavarnarefni (antioxidant) sem notað er til að verja jurtaolíur, dýrafitu og ýmiss konar mat frá því að þrána. Það er einnig notað í lakk, ilmvötn, varaliti…
Nánar
Phenylmercuric acetate
Þetta efni er rotvarnarefni sem virkar m.a. gegn sveppum. Það er notað til að aftra vexti örvera í málningu og augndropum. Það er einnig stundum notað í hárlöður og í…
Nánar
Dimethylaminopropylamine (3-(Dimethylamino)-1-propylamine eða DMPA)
Þetta efni er milliefni (intermediate substance) við framleiðslu efnasambandana alkylamidopropyldimethylamines og alkylamidobetaines. Það er að finna sem óhreinindi (impurity) við framleiðslu yfirborðsefna (surfactants) og er þannig að finna í þeim…
Nánar
Black rubber mix
Hér er á ferðinni snertiofnæmispróf fyrir 3 ofnæmisvökum í sama prófinu en þeir eru: N-isopropyl-N’-phenyl-p-phenylenediamine N-Cyclohexyl-N-phenyl-4-phenylenediamine N,N´-Diphenyl-p-phenylenediamine. Þar sem þeir eru prófaðir saman í einu prófi er ekki hægt að…
Nánar
Carba mix
Hér er á ferðinni blanda 3ja ofnæmisvaka í sama prófinu. Þeir eru: diphenylguanidine zincdibutyldithiocarbamate Zincdiethyldithiocarbamate. Þessi efni eru notuð til að eyða sveppum og sem varnarefni (pesticide). Það er einnig…
Nánar
Ethylenediamine dihydrochloride
Þetta efni er notað til framleiðslu ýmissa lyfja og í iðnaði. Það getur valdið ofnæmi við snertingu við útvortis sveppakrem, krem gegn bakteríum og krem sem eru blöndur stera og…
Nánar
2-hydroxyethylmethacrylate (HEMA)
Hér er á ferðinni resín-grunnað efni en resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Efni í þessum flokki eru flest samsett úr estrum og etrum lífrænna…
Nánar
2(2-hydroxy-5-methylphenyl)benzotriazol (Tinuvin P eða drometrizole)
Hér er á ferðinni efni sem dregur til sín útfjólublátt ljós (ultraviolet light). Það er stundum notað í snyrtivörur, tannefni, akrýlataefni, plast og litarefni. 2(2-hydroxy-5-methylphenyl)benzotriazol hefur númerið 2440-22-4 í CAS…
Nánar
Glutaraldehyde (Glutaral)
Glutaraldehyde er stundum notað útvortis í húðlækningum undir vissum kringumstæðum, svo sem til meðhöndlunnar varta. Það er stundum einnig notað útvortis í ýmsum lyfjum, t.d. til að eyða sveppum. Það…
Nánar
Bensósýra (benzoic acid)
Sjá einnig greinina "Matarofnæmi". Bensósýra er efni sem notað er sem bætiefni til að rotverja matvæli. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“ stendur…
Nánar
Natríumbensóat (Sodium benzoate)
Hér er að ferðinni efni sem er stundum notað sem bætiefni í matvæli til að rotverja þau. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar sem „E“…
Nánar
Sorbinsýra (Sorbic acid)
Sorbinsýra er notuð til að rotverja vörur eins snyrtivörur, lyf og ýmiss konar varning til heimilishalds eins og lím, blek og málningu. Hana er einnig stundum að finna í tóbaksvarningi.…
Nánar
Iodopropynyl butylcarbamate (Iodopropynyl butyl carbamate)
Þessi snertiofnæmisvaki er rotvarnarefni sem aftrar vexti sveppa og baktería og er stundum notaður í við og málningarvjörur. Þetta efni er stundum einnig notað til rotvarnar snyrtivara og hreinlætisvara og…
Nánar
Oleamidopropyl dimethylamine
Þessi ofnæmisvaki er katjónaýruefni (cationic emulsifier) en hefur einnig sýklaeyðandi (antiseptic) eiginleika. Efnið er notað í sumar snyrti- og hreinsivörur svo sem hárlöður, hárnæringu, hárhreinsivörur, húðmjólk og krem. Efnið gengur…
Nánar
Amidoamine (stearamidopropyl dimethylamine)
Amidoamine er efni sem er myndað úr fitusýrum og díamínum. Það er grunnefni í sumum snyrti- og hreinlætisvörum. Þannig er þennan ofnæmisvaka mögulega að finna í sápum, sjampóum, hárnæringum og…
Nánar
Sorbitan monooleate (Sorbitan oleate eða Span 80)
Þetta efni er monoestri oleic sýru og hexitol anhýdraða sem eiga uppruna frá sorbitóli. Hér er á ferðinni efni sem er ýruefni (emulsifier) en slík efni gera mögulegt að blanda…
Nánar
Sorbitan sesquioleate
Þessi ofnæmisvaldur er blandaður estri af oleic sýru og hexitól anhýdrötum upprunnum frá sorbitóli. Efnið er ýruefni (emulsifier) en slík efni gera mögulegt að blanda saman efnum úr fitu og…
Nánar
Sterar og húðútbrot
Eftirfarandi grein um stera og húðútbrot birtist í Morgunblaðinu þann 31. maí 2003: Sterar og húðútbrot Barksterar lausir við aukaverkanir Lesendur Morgunblaðsins geta komið spurningum varðandi sálfræði-, félagsleg og vinnutengd…
Nánar
Laser til lækninga húðlýta og húðsjúkdóma
Eftirfarandi grein eftir Dr. Bolla Bjarnason birtist í aukablaði Íslensks iðnaðar í sept. 2006 (1. tbl., 12. árg., bls. 7): Laser til lækninga húðlýta og húðsjúkdóma Notkun lasers í húðlækningum eykst…
Nánar
Ekki setja gyllinæðarkrem í andlitið
Af athygli kunna einnig að vera greinarnar Sterar og húðútbrot, budeonside, tixocortol-21-pivalate eða hydrocortison-17-butyrate. Eftirfarandi grein birtist í Morgunblaðinu 6. maí 2006: Ekki setja gyllinæðarkrem í andlitið Þessir sterar eru…
Nánar
Ekki alltaf ekta aloe vera
Eftirfarandi grein um aloe vera birtist í Morgunblaðinu þann 14. nóv. 2005: Ekki alltaf ekta aloe vera HEILSA | Ágreiningur um hvað sé nákvæmlega í aloe vera hlaupi. Úrvalið af…
Nánar
Hydrocortisone-17-butyrate
Hér eru á ferðinni steri. Flokkun stera í hópa hefur tekið talsverðum breytingum með árunum. Ein flokkunin er sem hér segir (Tilvísun í vísindagrein: Baeck M and Goosens A: Immediate…
Nánar
Andlitslýti vegna hrukkna og fellinga
Eftirfarandi grein birtist í aukablaði Íslensks iðnaðar í okt. 2007 (1. tbl. 13. árg. bls. 4): Andlitslýti vegna hrukkna og fellinga „Mér finnst ég eitthvað svo “dull” í framan…
Nánar
Húðsortnun (melanosis) vegna mýrarköldu (malaria) og þráðormasýki (filariasis)
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Lichen sclerosus et atrophicus (Balanitis xerotica obliterans)
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Storkbit (nevus flammeus nuchae; erythema nuchae eða storkbite)
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Polyethyleneglycol 400 (Polyethylene glycol 400 eða PEG 400)
Þetta efni er efnafræðilega pólýmer af etýlenoxíði með mólikúlarþyngd undir 20.000 g/mól, í þessu tilfelli 400. Polyethyleneglycol 400 er stundum notað í iðnaði, snyrtivörur, matarframleiðslu og lyf gegn hægðategðu (constipation).…
Nánar
2-hydroxymethyl-2-nitro-1,3 propanediol (2-nitro-2-(hydroxymethyl)-1,3-propanediol, tris hydroxy-methylnitromethane eða tris(hydroxymethyl)nitromethane)
Þetta efni er sótthreinsandi og dregur úr slímmyndun. Það er stundum að finna í vökvum sem notaðir eru í tengslum við málmvinnslu. Það er einnig notað í kælivökva (cooling fluids)…
Nánar
Jasmínolía (Jasminum officinale oil, jasminum grandiflorum eða jasminum officinalis)
Þessi náttúrulega olía gefur frá sér sérstakan blómailm og er hún notuð vegna hans. Hana er m.a. að finna í ilmvötnum, sápum, olíum, kremum og húðmjólk. Þessa olíu er stundum…
Nánar
Ullarfeiti (wool fat)
Af athygli kann einnig að vera grein um Lanolin alochol (wool alcohols) sem unnið er úr ullarfitu. Ullfarfita er uppistöðuþáttur í svokölluðu lanolíni sem er náttúrulegt efni sem er að…
Nánar
Kuldakrem (cold cream)
Kuldakrem er blanda vatns og ákveðinna fita. Það inniheldur oft býflugnavax (beeswax) og lykt (scent). Það er notað í vörur til að fjarlægja farða og í vörur sem hafa það…
Nánar
Benzalkonium chloride
Þetta efni er rotvarnarefni. Það er gjarnan notað í húðhreinsivörur, útvortis varning við brunasárum og skurðsárum, munnskol, tannkrem, augnvökva, linsuvökva, svitalyktareyða, ýmsar snyrtivörur, þurrkur gegn endaþarmsertingu og varning til að…
Nánar
Decyl glucoside
Þetta efni er að finna í snyrtivöruiðnaði. Það er að finna í ýmsum varningi sem er sérmerktur fyrir viðkvæma húð. Það er þannig stundum að finna í ýmsum sápum og…
Nánar
Lavenderolía (Lavandula angustifolia oil, lavender absolute eða lavender oil)
Lavenderolía er annað hvort litlaus eða gefur frá sér fölgulan lit. Lykt hennar er sem sætur blómailmur. Olían kemur stundum við sögu við framleiðslu ilmvatna (perfumes) og í vörur sem…
Nánar
Cetalkonium chloride
Þetta efni er stundum að finna í sótthreinsivörum til að drepa bakteríur og sveppi sem geta sett sig í rofna munnslímhimnu, í særindi eða í sár í munnholi. Það er…
Nánar
Coconut diethanolamide (Cocamide DEA eða aka cocamide DEA)
Hér er á ferðinni blanda etanólamíða sem er fengin úr kókoshnetuolíu. Blandan er notuð til að framkalla froðu og sem ýruefni (emulsifier) en slík efni gera mögulegt að blanda saman…
Nánar
Majantol (Majantole eða Majanthole)
Þetta efni er litlaust ekki náttúrulegt ilmefni með ríkjandi vallarliljulykt (lily of the valley scent). Það er gjarnan að finna í hárlöðri, sápum og í þvottadufti. Það er aðallega notað…
Nánar
Diethanolamine
Þennan ofnæmisvaka er að finna í hárlöðri, í sápum til að mynda froðu og í ýmsum snyrti- og húðhreinsivörum. Diethanolamide hefur númerið 111-42-2 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service (CAS)…
Nánar
Polyethyleneglycol (Polyethyleneglycol ointment)
Þennan ofnæmisvaka er að finna í útvortis lyfjum til meðhöndlunnar yfirborðs líkamans eins og til meðferðar húðar, vara, nefs og eyrna. Polyethyleneglycol gengur a.m.k. einnig undir eftirfarandi heitum: 1,2-Ethanediol homopolymer…
Nánar
Petrolatum white
Þennan ofnæmisvaka er að finna mjög víða í útvortis varningi. Hann er stundum að finna m.a. í margvíslegum snyrtivörum, kremum og húðmjólk (lotions) sem notuð er fyrir húð og slímhimnur…
Nánar
Phenylmercuric nitrate
Þetta ofnæmisefni er notað til að eyða bakteríum og sveppum í varningi sem notaður er útvortis, t.d. gegn sárum. Phenylmercuric acetate hefur númerið 55-68-5 í CAS kerfinu (Chemical Abstract Service…
Nánar
Cetylpyridinium chloride
Þetta efni getur valdið snertiofnæmi. Það er notað til að drepa bakteríur t.d. í tannkremi, ýmsu munnskoli, töflum og lausnum, hálsúða og munn- og nefsprayji. Það er einnig stundum notað…
Nánar
4-hexyl resorcinol
Þessi ofnæmisvaki hefur lengi verið notaður útvortis í lyfjaiðnaði til að eyða bakteríum á húð og slímhimnum. Hann er stundum að finna í sápum og handhreinsvörum ekki síst fyrir hendur.…
Nánar
Hexachlorophene
Þetta efni er sýkladrepandi og er stundum að finna í tannkremi, kremum, sápum, hreinsiefnum, hárlöðri, svitalyktareyðum, hreinsiefnum fyrir skurðlækningar, raksturskremi og plöntubakeríudrepandi efnum. Einnig er það stundum að finna í…
Nánar
Dichlorophen
Hér er á ferðinni efni sem notað er til að drepa sveppi og bakteríur t.d. í snyrtivörum. Það er stundum að finna í sápum, tannkremi, hárlöðri, munnskoli, fótadufti og svitalyktareyðum.…
Nánar
2-bromo-2-nitropropane-1,3-diol (Bronopol)
Þetta efni er notað til að vinna gegn örverum svo sem sveppum og bakteríum. Því hefur verið lýst sem áhrifaríku gegn bakteríum sem litast Gram jákvæðar eða Gram neikvæðar og…
Nánar
Methenamine (Hexamethylene tetramine)
Þetta efni er stundum að finna í vörum til að eyða bakteríum, eldsneytistöflum (solid fuel tablets) til eldunar við frumstæðar aðstæður eins og á tjaldstæðum, málningu, vörum til ljósmyndunnar, lakki,…
Nánar
Lasermeðferð gegn æðum
Lasermeðferðir gegn æðum byggja á gjöf laserljósgeisla inn í húðina sem rauði liturinn í rauðu blóðkornunum dregur til sín. Ljósið leiðir til hnjasks á æðunum sem eyðast upp af átfrumum (macrophages). Meðferðin…
Nánar
Æðaæxli (hemangioma)
Texti í vinnslu. Myndir sýna: 1. Æðaæxli, 2. Æðaæxli, 3. Æðaæxli, 4. Æðaæxli með blóðsega og 5. Æðaæxli á vinstri augabrún. Sjá myndir af meðferð æðaæxlis á Lasermeðferð gegn æðum.
Nánar
Erythema chronicum migrans og Acrodermatitis chronica atrophicans
Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Háræðastjarna (spider nevus)
Þessi grein er í vinnslu. Háræðastjörnur (spider nevi) sem sýndar eru hér eru til komnar vegna skorpulifrar (cirrhosis) í kjölfar lifrarveirusýkingar. Háræðastjörnur eru til komnar vegna sýnilegra æða í leðurhúðinni…
Nánar
Neglur
Gerð fræðsluefnis stendur yfir. " template="/var/www/clients/client71/web2733/web/wp-content/plugins/nextgen-gallery/products/photocrati_nextgen/modules/ngglegacy/view/gallery-caption.php" order_by="sortorder" order_direction="ASC" returns="included" maximum_entity_count="500"]
Nánar
Taugatrefjaæxlager (Neurofibromatosis eða von Recklinghausen´s disease)
Mynd 1: Lisch noduli Mynd 2: Neurofibromatosis Gerð fræðsluefnis stendur yfir.
Nánar
Peel
Hvað er markmið meðferðarinnar? Markmið peel meðferða er að: minnka áberandi kirtilop þegar andlitshúð er opin (sjá greinina Opin andlitshúð) eyða fílapenslum (sjá greinina Bólur og fílapenslar (þrymlabólur eða acne vulgaris)).…
Nánar
Tvöfalt peel (double peel)
Hér er á ferðinni meðferð sem byggir samtímis á peelmeðferð og húðslípun (sjá greinarnar Peel og Húðslípun (microdermabrasion)). Tvöföldu peeli er gjarnan beitt gegn opinni andslithúð (sjá greinina Opin andlitshúð) og gegn…
Nánar
Húðslit t.d. vegna meðgöngu, offitu eða hraðs líkamsvaxtar
Hvað er húðslit? Húðslit (stretch marks eða striae) eru ákveðin gerð línulegra öra sem í fyrstu eru rauðleg eða fjólublá (striae rubrae) en hafa með tímanum tilhneygingu að verða silfurhvít…
Nánar
Lasermeðferð gegn brúnum meinum
Lasermeðferðir gegn brúnum meinum byggja á gjöf laserljósgeisla inn í húðina sem brúni liturinn dregur til sín. Ljósið leiðir til eyðingar litarins. Meðferðin hefur engin áhrif á aðra þætti húðarinnar. Áður fyrr…
Nánar
Lasermeðferð gegn lituðum hárum
Við þessa meðferð er notaður læknisfræðilegur laser sem byggir á gjöf ljósgeisla inn í húðina sem svartur, brúnn og rauður litur í hárrótunum dregur til sín. Við það myndast hiti í rótunum…
Nánar
Rýr húð á handarbökum
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Húðfyllingin rýrnar oft með tímanum yfir handarbökin og sinar…
Nánar
Snertiofnæmi (contact allergy)
Snertiofnæmi er seintilkomið ofnæmi (delayed type hypersensitivity) og kemur það oft fram 2-3 dögum eftir að komið er í snertingu við ofnæmisvakann. Ofnæmið myndast þar sem snertingin varð en stundum…
Nánar
Andlitslyfting (face lift)
Oft gengur mjög vel í áratugi að halda góðu útliti í andliti vegna andlitsfellinga eða hrukka með húðfyllingarefni (filler) eða hrukkubana (sjá greinarnar: Meðferð með húðfyllingarefnum (fillers), Hrukkubani, Meðferð með hrukkubana, Meðferð með FACES-ELOS, Andlitslýti vegna…
Nánar
Áberandi andlitsfellingar
Hvers vegna myndast þetta? Andlitsfellingar (facial folds) myndast oft vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Á milli augabrúna myndast þær einnig stundum vegna…
Nánar
Áberandi sinar á hálsi
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Svæðisbundin vefjarýrnun verður stundum í kringum stórar sinar á…
Nánar
Blámi , hrukkur eða fellingar umhverfis augu
Hvernig verður bláminn til? Margar læknisfræðilegar ástæður kunna að skýra blámann. Má þar nefna melanínútfellingar í leðurhúð (dermal melanin deposition), litabreytingar eftir bólgu í kjölfar húðsjúkdóma svo sem barnaexems og…
Nánar
Fellingar á hálsi
Hvers vegna myndast þetta? Þessar fellingar myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Hvað er til ráða? 1. Meðferð með húðfyllingarefni (enska:…
Nánar
Fellingar yfir bringubeini (décolletage)
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Með tímanum getur orðið vefjarýrnun yfir bringubeini og húðin…
Nánar
Meðferð með ELOS og Endermologie
Meðferð með ELOS (Electro Optical Synergy) og Endermologie Hvað er Elos®? Elos® er aðferð sem notuð er til að stinna leðurhúðina. Hún beitir tvískauta útvarpsbylgjum (bipolar radiofrequency) og ljósorku (optical…
Nánar
Meðferð með FACES-ELOS
Hvað er FACES™? (Functional Aspiration Controlled Electrothermal Stimulation) Hér er á ferðinni aðferð sem byggir samtímis á gjöf tvískauta útvarsbylgja (bipolar radiofrequency) og púlssogi (pulsed vacuum) sem auðveldar bylgjunum að ná djúpt…
Nánar
Meðferð með húðfyllingarefnum (fillers)
Hvað er húðfyllingarefni? Húðfyllingarefni er efni sem komið er fyrir í húð manna til að auka fyrirferð húðarinnar þar sem vefur er rýr. Fyllingarefni sem brotna niður (biodegradeable) eru mjög…
Nánar
Slök húð, t.d. í andliti, á hálsi, yfir kvið, bringu eða á útlimum
Hvernig myndast slök húð? Margar læknisfræðilegar ástæður geta legið að baki slakri húð. Hún myndast þó oftast vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika vegna niðurbrots kollagens…
Nánar
Tixocortol-21-pivalate
Hér er á ferðinni steri. Flokkun stera í hópa hefur tekið talsverðum breytingum með árunum. Ein flokkunin er sem hér segir (Tilvísun í vísindagrein: Baeck M and Goosens A: Immediate…
Nánar
Triethanolamine
Þessi ofnæmisvaki er notaður í framleiðslu ýmissa vara þar sem hann auðveldar blöndun tveggja eða fleiri vökva (emulzifier) sem ella myndu ekki blandast nógu vel saman í hinni endanlegu vöru.…
Nánar
Imidazolidinyl urea
Imidazolidinyl urea er rotvarnarefni og einn hinna svokölluðu formalínlosara (formaldehyde releasers). Unnt er að hafa ofnæmi fyrir stökum formalínlosara eins og imidazolidinyl urea en einnig er hægt að hafa ofnæmi…
Nánar
2,5-Diazolidinyl urea
Diazolidinyl urea er rotvarnarefni sem er stundum að finna í alls kyns snyrtivörum, kremum og útvortis í vörum til lækninga. Það er einn hinna svokölluðu formalínlosara (formaldehyde releasers). Unnt er…
Nánar
DMDM Hydantoin
DMDM hydantoin er rotvarnarefni sem er stundum að finna í alls kyns snyrtivörum, sjampói, kremum og í útvortis vörum til lækninga. Það er einnig stundum notað í plöntueyða (herbicides), í…
Nánar
2-Phenoxyethanol
Hér er á ferðinni rotvarnarefni sem mikið er að finna í snyrtivörum, sjampó, útvortis kremum, sólarvarnaráburðum og ýmsum öðrum húðvarningi. Það er notað í: skordýrafælur í útvortis sóttvörn salernispappír og…
Nánar
Thimerosal
Thimerosal er notað til sótthreinsunnar og einnig sem rotvarnarefni í snyrtivörur eins og t.d.: mascara og hreinsivökva án sápu. Það er einnig stundum notað í: augndropa linsuvökva eyrnadropa nefdropa munnskolsvökva…
Nánar
2-tert-butyl-4-methoxyphenol (BHA)
BHA er þráavarnarefni (antioxidant) sem er stundum að finna í matvælum eins og morgunkorni, ís, tyggjó, ávöxtum og drykkjum. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar…
Nánar
2,6-Ditert-butyl-4-cresol (BHT)
BHT er þráavarnarefni (antioxidant) sem er stundum að finna í matvælum eins og morgunkorni, ís, tyggjó, ávöxtum og drykkjum. Bætiefnum (food additives) í mat er gefið svokallað „E“ númer þar…
Nánar
Octyl gallate
Octyl gallate er þráavarnarefni (antioxidant) sem er að finna í snyrtivörum og vörum til lækninga. Octyl gallate getur verið að finna í matvælum eins og smjöri og hnetusmjöri. Slíkum bætiefnum…
Nánar
Dodecyl gallate
Dodecyl gallate er þráavarnarefni (antioxidant) sem er að finna í snyrtivörum, vaxi og vörum til lækninga. Dodecyl gallate getur verið að finna í matvælum eins og: smjöri olíum fitu súpum.…
Nánar
Propyl gallate
Propyl gallate er þráavarnarefni (antioxidant) sem er að finna í snyrtivörum eins og hárvörum, vaxi og vörum til lækninga. Það er einnig oft að finna í sleipiefni og lími. Propyl…
Nánar
Benzyl salicylate
Hér er á ferðinni lífrænt leysiefni fyrir ilmefni í snyrtivörum, t.d. í ilmvatni, húðlegi og brúnkukremum. Það er einnig rotvarnarefni í náttúruvörum. Benzyl salicylate gengur einnig undir eftirfarandi nöfnum: 2‐hydroxybenzoic…
Nánar
Cocamidopropyl betaine
Cocamidopropyl betaine er freyðandi yfirborðsvirkt efni sem er stundum að finna í: sápustykkjum fljótandi sápum hárlöðri hárnæringu sápu fyrir líkama og froðubaði Það er einnig stundum til staðar í hárlitarefnum,…
Nánar
Shellac
Shellac er resin en resin er flokkur lífrænna efna sem m.a. eru unnin úr frjáviðarkvoðu. Flest resín eru gerð úr etrum og estrum lífrænna sýra og súrra anhýdraða. Shellac er…
Nánar
Povidone joð / povidone iodine (Polyvidone iodine, Polyvinylpyrrolidone iodine eða Polvidone iodine)
Sjá einnig grein um joðóform (iodoform) Hér er um að ræða sérstakt joðmólikúl sem notað er til útvortis sótthreinsunnar á húð. Það er stundum að finna í blöndu með alkóhóli…
Nánar
Joðóform (iodoform)
Sjá einnig grein um povidone joð Joðóform er lífrænt kristaliserað og rokgjarnt gullt efni með efnaformúluna CHI3. Joðóform er notað til sótthreinsunnar. Það er einnig stundum notað í háls-, nef-…
Nánar
Balsam of Peru (myroxylon pereirae resin)
Balsam of Peru er efnablanda unnin úr trjám frá Mið-Ameríku en í blöndunni eru efni sem eru skyld vanillu og kanil. Það er notað sem ilmefni í vörur eins og…
Nánar
Benzocaine
Benzocaine er útvortis deyfilyf sem notað er í vörur t.d. gegn: gyllinæðum munnholsvandamálum hósta fótavandamálum bruna í sár Stundum verður ofnæmið til vegna sneringar frá einstaklingi til annars einstaklings sem…
Nánar
Bisphenol A epoxy resin (epoxy)
Resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu og Bisphenol A epoxyresín er að finna m.a. í svokölluðu tveggja þátta epoxýlími og í málningu. Til að búa til fullunna epoxy…
Nánar
Budesonide
Hér eru á ferðinni steri. Flokkun stera í hópa hefur tekið talsverðum breytingum með árunum. Ein flokkunin er sem hér segir (Tilvísun í vísindagrein: Baeck M and Goosens A: Immediate…
Nánar
Clioquinol
Clioquinol er sýkingarlyf (anti-infective agent) sem er stundum notað í sveppalyf (anti-fungal), gegn amöbum (anti-amoebic) og stundum í leggöng gegn frumdýri (protozoa) sem heitir trichomonas vaginalis. Það er einnig notað í…
Nánar
Formaldehyde (formalín)
Formaldehyde, sem kallast formalín eða formaldehýð á íslensku, er efnasamband með efnaformúlunni CH2O. Það er að finna mjög víða, bæði innan dyra sem utan. Það finnst bæði í náttúrunni og…
Nánar
Fragrance mix (ilmefni)
Hér er um ýmis ilm- og bragðefni að ræða sem er að finna víða í umhverfi okkar. Stundum er þessum efnum blandað í vörur til að eyða óþægilegri lykt í…
Nánar
Kóbalt (Cobalt (II) chloride hexahydrate EÐA cobalt dichloride)
Kóbalt er málmur sem er að finna víða í umhverfi okkar. Hann er notaður m.a. í: rennilása lykla eldhúsáhöld skartgripi greiður hnappa sement keramik hreinsivörur svitalyktareyða hárlitunarefni snyrtivörur málningu fyrir…
Nánar
Kólófóníum (Colophony)
Kólófóníum er gullitað resín sem er oft unnið úr furu. Það er notað víða vegna klísturseiginleika sinna. Resín er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Efni í…
Nánar
Lanolin alochol (wool alcohols)
Lanolin alcohols eru náttúruleg efni sem er að finna í ullarfeiti (wool fat) sem unnin er úr feld kinda (wool fleece). Lanolin er stundum að finna í alls kyns snyrti-…
Nánar
d-Limonene
Hér er á ferðinni litlaust efni með sterkri appelsínulykt. Nafnið kemur frá sítrónum (lemons) en efnið er að finna í berki þeirra sem og annarra citrusávaxta. d-Limonene er notað til…
Nánar
Mercapto mix
Þetta ofnæmispróf samanstendur af 3 ofnæmisvökum: N-cyclohexylbenzothiazyl sulfenamide dibenzothiazyl disulfide morpholinylmercaptobenzothiazole Þessi efni eru notuð í gúmmíiðnaði og geta þau verið til staðar í: náttúrulegu gúmmíi bútýlgúmmíi nítril neoprene Þannig…
Nánar
2-mercaptobenzothiazole
Þennan ofnæmisvaka er að finna í gúmmíframleiðslu og getur hann verið til staðar í náttúrulegu gúmmíi, bútýlgúmmíi, nítril og neoprene. Hann er að finna víða, t.d. í: límböndum plástrum efnum sem…
Nánar
Kathon CG (Cl+Me-Isothiazolinone eða methylchloroisothiazolinone/methylisothiazolinone)
Kathon CG samanstendur af ofnæmisvökunum methylchloroisothiazinolone og methylisothiazinolone. Hér er á ferðinni rotvarnarefni sem notuð eru mjög víða, t.d. í sjampói, hárlitarefnum, sápum, kremum, mascara, púðri, augnskuggum, augnblýöntum, þurrkum, sólbrúnkuvörum,…
Nánar
Methyldibromoglutaronitrile (Methyldibromo glutaronitrile eða MDBGN)
Þessi ofnæmisvaki er rotvarnarefni sem er að finna í fjölda vara eins og: snyrtivörum sápum sjampóum málningu uppleystum litarefnum hreinsiefnum Blandan Euxyl K400 samanstendur af þessu rotvarnarefni og 2-phenoxyethanol sem…
Nánar
N-isopropyl-N’-phenyl-p-phenylenediamine (IPPD)
Þessi ofnæmisvaki aftrar oxun gúmmís. Hann er að finna í vörum tengdum gúmmíframleiðslu eins og: gúmmíhönskum skóm smurningsolíum fitu IPPD gengur stundum undir eftirfarandi nöfnun: 1,4-Benzenediamine N-(1-methylethyl)-N'-phenyl-4-(isopropylamino)diphenylamine Akrochem Antioxidant PD1…
Nánar
Neomycin sulphate
Hér er á ferðinni sýklalyf sem notað er útvortis á húð til að vinna gegn bakteríum en einnig stundum í nef- eða augndropa. Stundum er þetta sýklalyf einnig að finna…
Nánar
Nickel sulfate hexahydrate (nikkel)
Nikkel er einn algengasti málmurinn í umhverfi okkar. Hann er talinn valda fleiri ofnæmissvörunum en allir aðrir málmar teknir saman. Álitið er að margir fái ofnæmi fyrir málminum er göt eru…
Nánar
Paraben mix
Hér eru á ferðinni eftirfarandi ofnæmisvakar prófaðir í blöndu: Methyl-4-hydroxybenzoate eða Methyl-p-hydroxybenzoate Ethyl-4-hydroxybenzoate eða Ethyl-p-hydroxybenzoate Propyl-4-hydroxybenzoate eða Propyl-p-hydroxybenzoate Butyl-4-hydroxybenzoate eða Butyl-p-hydroxybenzoate Parabenar eru rotvarnarefni sem er stundum að finna í…
Nánar
4-phenylenediamine (para-phenylenediamine (PPD) eða p-phenylenediamine).
Hér er á ferðinni litarefni sem notað er til hárlitunar og til litunnar dýrafelda. Það er einnig stundum notað í ljósritunarvélar, í eldsneyti, í gúmmí- og plastiðnað, dökkar snyrtivörur, litarefni…
Nánar
Potassium dichromate (króm)
Þessi ofnæmisvaki er leysanlegt krómsalt. Svokallað metalískt króm veldur ekki ofnæmi þar sem það hefur oxað yfirborð. Ofnæmisvakann er að finna m.a. í: sútuðu leðri sementi málningu ýmsum málmhlutum í…
Nánar
Primin (2-Methoxy-6-n-pentyl-4-benzoquinone)
Ofnæmisvakann 2-Methoxy-6-n-pentyl-4-benzoquinone (primin) er að finna í kirtilhárum á laufblöðum og stilk plöntunnar Primula obconica sem gjarnan er ræktuð sem skrautplanta að sumri í görðum á Íslandi. Ofnæmisvakinn getur framkallað svokallað loftborið ofnæmi…
Nánar
Quaternium 15 (Quaternium-15)
Quaternium 15 er rotvarnarefni og einn hinna svokölluðu formalínlosara (formaldehyde releasers). Unnt er að hafa ofnæmi fyrir stökum formalínlosara eins og Quaternium 15 en einnig er hægt að hafa ofnæmi…
Nánar
Sesquiterpene lactone mix
Sjá einnig greinina Parthenolide. Hér er á ferðinni blanda ofnæmisvaka sem notaðir eru til að skima fyrir ofnæmi vegna olía í plöntum Compositae fjölskyldunnar. Ofnæmisvakarnir eru: alantolactone dehydrocostus lactone costunolide Alantolactone er…
Nánar
Thiruam mix
Hér er á ferðinni blanda ofnæmisvaka en hún samanstendur af: Tetramethylthiuram monosulfide (TMTM),tetramethylthiuram disulfide (TMTD), tetraethylthiuram disulfide (TETD) og dipentamethylenethiuram disulfide(PTD). Thiuröm eru notuð í framleiðslu gúmmívara, sem sveppa- eða…
Nánar
4-tert-butylphenol formaldehyde resin (p-tert-butylphenol formaldehyde resin)
Hér er á ferðinni resín en það er flokkur lífrænna efna sem eru m.a. unnin úr trjáviðarkvoðu. Efni í þessum flokki eru flest samsett úr estrum og etrum lífrænna sýra…
Nánar
Disperse blue mix 124/106
Hér er um tvenns konar litarefni að ræða í sama ofnæmisprófinu. Annað kallast disperse blue 124 og hitt disperse blue 106. Þau eru bæði monoazolitarefni sem notuð eru til að…
Nánar
Lifrarbólguveirusjúkdómar
Hér eru nokkrar myndir af húðbreytingum við skorpulifur (cirrhosis) en hún getur myndast við vissa veirusjúkdóma. Þær húðbreytingar sem hér eru sýndar heita háræðastjörnur "spider angiomas" . Háræðastjörnur eru til…
Nánar
Blettaskalli (alopecia areata)
Hvað er blettaskalli? Blettaskalli er álitinn sjálfsofnæmissjúkdómur (autoimmune disease) sem leiðir til hártaps á svo gott sem hvaða hærða húðsvæði líkamans sem er. Skýring sjúkdómsins er ókunn. Hafi maður blettaskalla…
Nánar
Skjallblettir (vitiligo)
Hvernig verður þetta til? Skjallblettir eru tilkomnir vegna sjálfnæmis (autoimmunity). Slíkt næmi verður til er ónæmiskerfið (immune system) ræðst gegn hluta af eigin líkama í stað utan að komandi þátta…
Nánar
Fæðingarblettir og sortuæxli
Fæðingablettir (naevus eða nevus, í fleirtölu naevi eða nevi) eru eins og nafnið bendir til meðfæddir blettir. Orðið "fæðingablettur" þýðir í reynd afmarkað meðfætt þroskamein (developmental lesion) í húð eða…
Nánar
Matarofnæmi (food allergy)
Hvað er matarofnæmi? Matarofnæmi getur lýst sér sem ofsakláði eða ofsabjúgur (sjá viðkomandi flipa) eða með meltingaróþægindum eins og niðurgangi. Óvanalegar eru svæsnar svaranir ónæmiskerfisins gagnvart matarofnæmisvökum en þær geta leitt til…
Nánar
Ofnæmi (allergy, hypersensitivity)
Sjá einnig greinarnar "Ofsakláði (urticaria) og ofsabjúgur (angioedema)", "Matarofnæmi (food allergy)" og “Snertiofnæmi (contactallergy)”. Hvað er ofnæmi? Undir venjulegum kringumstæðum verndar ónæmiskerfið (immune system) okkur gegn utan að komandi þáttum og…
Nánar
Ofsakláði og ofsabjúgur (urticaria og angioedema)
Hvað er ofsakláði og ofsabjúgur? Þessi sjúkdómsfyrirbæri eru náskyld og mynda kláða eða bjúg í húðinni eins og nöfnin gefa til kynna. Ofsakláði veldur bólgu og útbrotum sem kallast rauðkláðaþot (wheals)…
Nánar
Hrukkur
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Hrukkur (wrinkles) myndast víða í andlitinu. Þær myndast t.d.…
Nánar
Rýrar varir eða varalínur
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Rýrar varir minnka útlitslega fyllingu andlitsins í kringum munninn.…
Nánar
Minnkuð fylling kinna
Hvers vegna myndast þetta? Þessi lýti myndast yfirleitt vegna öldrunnar húðarinnar sem leiðir til minni stinnleika og taps á fituvef hennar. Svæðisbundin vefjarýrnun verður t.d. oft í andlitinu í kinnum…
Nánar
Bólur og fílapenslar (þrymlabólur eða acne vulgaris)
Hvað veldur þessu? Bólur og fílapenslar geta myndast undir margs konar kringumstæðum eða sem hluti sjúkdóma. Hér er eingöngu fjallað um svokallaðar þrymlabólur. Þrymlabólur myndast vegna truflunar í fitukirtlum og vegna…
Nánar
Bólur umhverfis munn og á höku (perioral dermatitis)
Hvernig verður þetta til? Margar ástæður eru fyrir bólum í andliti. Ástæða þessara bóla er óþekkt en sumir álíta að notkun sterakrems í andlit geti framkallað bólurnar. Þessi gerð bóla…
Nánar
Brennivínsnef
Hvað er brennivínsnef? Brennivínsnef (rhinophyma) einkennist af stóru nefi með áberandi æðum. Ástæður sjúkdómsins eru ókunnar. Hvað er til ráða? 1. Meðferð vegna stærðar nefs Lyfjameðferð. Skurðaðgerð. 2. Lasermeðferð gegn…
Nánar
Frauðvörtur – flökkuvörtur – leikskólavörtur
Hvernig myndast þær? Frauðvörtur, flökkuvörtur og leikskólavörtur eru samheiti. Frauðvörtur verða til vegna húðsýkingar af völdum DNA poxveirunnar molluscum contagiosum. Veiran smitast annars vegar með beinni snertingu milli einstaklinga og…
Nánar
Útstandandi ör (örbrigsli)
Varðandi innfallin ör, sjá grein: “Innfallin ör m.a. í andliti”. Hvernig verður þetta til? ör verða til þegar líkaminn gerir við skemmdir í húðinni með myndun bandvefs. Örin geta verið…
Nánar
Húðflúr (tattoo)
Hvað er húðflúr? Við húðflúrun er litarefni komið fyrir í húðinni en til er einnig að húðflúr verði til vegna aðskotahluta t.d. eftir slys. Oftast myndar litarefnið sýnilega mynd eða stafi. Sé…
Nánar
Kláðablettir (taugaskinnsþroti eða neurodermatitis)
Sjá einnig greinarnar: "Fæðingarblettir" , "Ellivörtur" og "Brúnir sólarblettir". Hvernig verður þetta til? Margs konar blettir geta valdið kláða í húðinni. Mikilvægt er að leita strax með alla slíka bletti…
Nánar
Kynfæravörtur
Hvað veldur þessu? Ástæða kynfæravarta er veirusýking af vissum undirgerðum veiru sem kallast human papilloma virus (HPV). Sýking berst á milli einstaklinga við kynmök og er smithættan talin mikil. Það…
Nánar
Opin andlitshúð
Hvað er opin andlitshúð? Þegar lítil kirtilop andlitshúðarinnar verða meira áberandi kallast það að andlitshúðin sé opin. Það geta verið margar skýringar fyrir þessu, m.a. víð kirtilop á yfirborð húðarinnar eða þykkt…
Nánar
Svitavandamál í holhöndum, á höndum og fótum
Hvers vegna myndast þetta? Margir þættir geta verið valdir að þessum vandamálum. Meta þarf læknisfræðilega hvert tilfelli fyrir sig til að komast að mögulegum orsökum. Hvað er til ráða? 1.…
Nánar
Vörtur á fótum og/eða höndum
Hvernig myndast þetta? Þessar vörtur myndast af veirum sem sýkja húðina, sérstaklega human papilloma virus (HPV). Smit verður milli einstaklinga með beinni snertingu t.d. handartaki eða óbeint í gegnum hluti…
Nánar
Rósroði, æðaslit og valbrá
Hvað er rósroði, æðaslit og valbrá? Rósroði er sjúkdómur í andliti fólks sem einkennist af mismunandi áberandi æðum og roðaköstum. Stundum myndast bólur og/eða kýli en aðrar skýringar eru oft…
Nánar
Óæskilegur hárvöxtur og háreyðing
Hvers vegna vaxa áberandi hár á líkamanum? Margar ástæður eru fyrir áberandi hárvexti og nauðsynlegt er að greina hvort að undirliggjandi sé læknisfræðileg skýring fyrir honum. Útlitslega eru mest áberandi…
Nánar
